عبدالملکی: آمریکا برای بی اثرکردن برجام نیاز به خروج از آن ندارد/ بهشتی‌پور: منافع اروپا در همراهی‌کردن ایران است نه آمریکا

سرویس سیاسی فردا: اخیرا محمد جواد ظریف در مصاحبه با روزنامه‌های گاردین و فایننشیال تایمز اعلام کرد «اگر اروپا دنباله‌روی واشنگتن برای خروج از برجام باشد، ایران تکنولوژی هسته‌ای بسیار پیشرفته‌تر از قبل از برجام را دنبال خواهد کرد.» درخصوص اینکه وضعیت ایران پس از برجام و تحریم ها به چه صورتی خواهد بود با دو تن از کارشناسان این حوزه گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید:

بعید می دانم غرب از مکانسیم ماشه استفاده کند

حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل سیاسی درخصوص صحبت های وزیرخارجه به خبرنگار فردا گفت: ظریف دو وضعیت را تعریف کرده است. اول اینکه آمریکا اگر از برجام خارج شده و اروپا هم با آن همراه شود همچنین ژاپن و هند و چین هم که طرف های اصلی تجاری ایران هستند همراه شوند؛ اگر چنین وضعیتی پیش بیاید ایران از برجام خارج خواهد شد. ولی اگر فقط آمریکا بیرون بیاید و اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی، چین، هند با آمریکا همراهی نکنند ایران از برجام بیرون نخواهد آمد.

وی با بیان اینکه شرایط ایران پس از برجام به چه صورتی خواهد بود تصریح کرد: بر فرض از برجام خارج شویم، ایران حداکثر ظرف سه ماه می تواند به وضعیت قبل از برجام برگردد. یعنی این توانایی وجود دارد که در چارچوپ ام پی تی یعنی معاهده منع تکثیر سلاح های هسته ای با دنیا همکاری کند؛ اما دیگر برجام را اجرایی نخواهد کرد و همان روند قبلی خود را ادامه خواهد داد.

این کارشناس مسائل سیاسی در مورد سرنوشت تحریم ها تاکید کرد: به دلیل اینکه آژانس اجراشدن برجام توسط ایران را تایید می کند بعید می دانم که آنها بتوانند وضعیتی که اصطلاحا به آن ماشه می گفتند را برگردانند. زیرا این آمریکا است که در واقع به عنوان ناقض برجام باید مجازات شود.

بهشتی پور ادامه داد: در این شرایط فکر نمی کنم دنیا با آمریکا همراهی کند و تقریبا شبیه همان وضعیتی می شود که در سال 1996داشتیم. تحریم هایی که موسوم به داماتو بود علیه ایران وضع شد اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی، چین و هند با آن همراهی نکردند. البته در سیاست هر چیزی ممکن است رخ دهد و متناسب با آن شرایطی که پیش می آید ایران می تواند اقداماتی را انجام دهد و کارهای مختلفی را در چارچوب فعالیتهای صلح آمیز هسته ای انجام دهد.

وی در خاتمه گفت: البته در خصوص واکنش اتحادیه اروپا باید گفت بستگی به شرایط و موقعیت هایی که پیش می آید دارد که آیا منافعشان اقتضا می کند با ایران همراهی کنند یا نه. در حال حاضر منافعشان اقتضا می کند که با ایران روابط برقرار کنند. چندین میلیارد دلار بعد از برجام ایتالیایی ها آلمانی ها فرانسوی ها با ایران توافقات انجام داده اند و تمام قرائن و شواهد نشان می دهد که فعلا منافعشان در این است که با ایران همکاری کنند.

برجام عجیب‌ترین توافقی است که می شد با دشمن انجام داد

اما دکتر حجت الله عبدالملکی کارشناس اقتصاد سیاسی در همین رابطه به خبرنگار فردا می گوید: با فرض خروج آمریکا و اتحادیه اروپا، پایبندی ایران به برجام و عدم خروج آن یک طنز خواهد بود. تصور کنید زندان بان پستش را ترک کرده باشد، ولی زندانی بخواهد و اصرار داشته باشد محکومیتش را طی کند و در زندان بماند! پای بندی ایران به برجام در صورت خروج آمریکا و اروپا یعنی همین. اصولا برجام آن زمانی برای ایران منفعت دارد که طرف مقابل به تعهداتش عمل کند، تعهداتی که قرار بود در واژه «لغو تحریم ها» معنا شود. وگرنه برجام از طرف ایران صرفا محدودیت است. محدودیت های هسته ای و بسیاری محدودیت های فرا هسته ای. حالا اگر آمریکا و اتحادیه اروپا بخواهند به صورت نصفه نیمه برجام را اجرا کنند، مساله خروج ما کمی بغرنج تر خواهد بود، زیرا در صورت خروج ما غربی ها همه بهانه لازم را برای بازگرداندن تحریم های عمدتا تعلیق شده خواهند داشت.

وی ادامه داد: هرچند واقعیت متن برجام در ارتباط با لغو تحریم ها تفاوتی در مقیاس زمین تا آسمان با ادعاهای مطرح شده از سوی مسئولین مذاکرات داشت، اما با خروج ایران از برجام به هر حال همان دو تا و نصفی تحریم لغو یا تعلیق شده هم به سرعت باز خواهد گشت.

این کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی در خصوص بازگشت دستاوردهای هسته ای می گوید: بازگشت دستاوردهای هسته ای چند سال زمان خواهد برد و با هزینه های نسبتا گزاف. تصور کنید، مواد غنی شده بیست درصد و حتی پنج درصد که نابود شده یا از کشور خارج شده اند، به صورت تدریجی و طی چند سال تولید شده بود. قلب راکتور اراک تقریبا قابل استفاده نیست و به طراحی جدید و دوباره نیاز دارد. بخش زیادی از سانتریفیوژهای جمع آوری شده در حین جمع آوری و نقل و انتقال تخریب شده اند. آب سنگین خارج شده از کشور هم به آسانی قابل تولید نیست. همه اینها زمان بر خواهد بود و بسیار پر هزینه.

عبدالملکی: آمریکا برای بی اثرکردن برجام نیاز به خروج از آن ندارد

عبدالملکی درخصوص امکان بلااثر شدن برجام با وجود التزام ظاهری آمریکا و اروپا به عنوان گفت: مکانیسم ماشه مساله بسیار مهمی است. اصولا آمریکایی ها و اروپایی ها نیازی به خروج از برجام ندارند، چراکه طی مکانیسم ماشه متاسفانه می توانند در چارچوب برجام و بدون نقض آن تحریم های ایران را برگردانند. در واقع خروج صریح از برجام توسط آمریکا و اروپا نوعی حماقت از طرف آنهاست. اما جای تاسف شدید دارد که ما توافق نامه ای را پذیرفته ایم که به موجب آن غرض اصلی ما از مذاکرات (یعنی رفع تحریم ها) به سادگی و با یک حرکت انگشت روی ماشه خنثی و بلااثر می شود، بدون آنکه توافقنامه نقض شده باشد!

وی در خاتمه گفت: به اعتقاد من برجام عجیب ترین توافقنامه ای است که می شد توسط مسئولین کشور با دشمنان صورت گیرد. عمده اشکالات آن نیز به جهت بی توجهی به خطوط قرمزی است که رهبری در حین مذاکرات اعلام کردند و متاسفانه وادادگی تیم مذاکره کننده باعث بروز نوعی از زیاده خواهی از طرف آمریکایی ها شد که عملا خطوط قرمز مذکور نقض گردید. رهبری پس از پذیرش برجام تلاش مجددی برای اصلاح آن کردند که در نامه ای که در ارتباط با برجام صادر کنند 9 بند را به عنوان شروط اجرای برجام مطرح کردند که در صورت التزام به آنها برجام می توانست از یک توافق بد به یک توافق قابل قبول تبدیل شود که متاسفانه در مراحل اجرا هم مسئولین اجرایی کشور توجه نکردند.