اولین مسئول سازمان اطلاعات سپاه: فهم و درک ناقص بنی‌صدر از جنگ بزرگترین چالش آن روز‌ها بود

خبرآنلاین: علی سعیدی مؤسس و اولین مسئول سازمان حفاظت اطلاعات سپاه و همچنین مسئول دفتر عقیدتی سیاسی فرمانده کل قوا در یک گفتگوی تفصیلی به ابعاد مختلف جنگ تحمیلی و همچنین نوع برخورد امام راحل (ره) با پدیده جنگ پرداخت.

بخش‌هایی از گفت وگوی علی سعیدی، اولین مسئول سازمان اطلاعات سپاه را در فارس بخوانید:

* بی‌تدبیری‌ها، کوتاهی‌ها و نگرش منفی بنی صدر به سپاه و فقدان انگیزه جدی برای دفاع از جمله مشکلات بنی‌صدر به شمار می‌آید و متاسفانه قرار گرفتن بنی‌صدر در محور فرماندهی و فهم و درک ناقص او از جنگ و موضوع دفاع، را با بزرگترین چالش آن روز مواجه کرده بود که با عزل بنی صدر و هدایت مستقیم جنگ توسط حضرت امام (ره) جبهه‌های نبرد شاهد تحولات بسیار مهمی گردید.

* فقدان مدل و الگویی برای اداره جنگ یکی از چالش‌های دفاع مقدس بود. ارتش متکی به روش‌های کلاسیک و شکل‌گیری فرآیند و مراحل مربوط به این روش‌ها بود و در مقابل، سپاه و بسیج با توجه به اینکه ماهیت نهادی، منعطف و سیال داشتند، معتقد و متکی به دفاع مردمی بودند؛ که به تدریج این دو رویکرد به هم نزدیک و زمینه ساز عملیات‌های مشترک گردید.

* عدم دسترسی به تجهیزات و امکانات در آغاز جنگ در شرایط کاملا نابرابر صورت گرفت و جبهه ایران حتی از دستیابی به امکانات اولیه برای دفاع محروم بود. به هر حال ایران پس عبور از چالش‌ها و مشکلات اولیه و ورود مستقیم حضرت امام خمینی (ره) در هدایت کلان دفاع و حضور فراگیر مردم و تلاش هماهنگ ارتش، سپاه و نیرو‌های مردمی، جنگ و دفاع وارد مرحله جدیدی شد و در سه گام ۱- توقف پیشروی دشمن ۲- تثبیت ۳- تهاجم، زمینه خروج دشمن بعثی از سرزمین ایران فرآهم آمد.

* منطقه، محدوده و گستردگی عملیات، شرایط ارتش و سپاه، نوع رویکرد فرماندهان و امکانات و تجهیزات، درون مرزی یا برون مرزی، آفندی یا پدافندی همه و همه در نوع عملکرد یک نیرو تاثیرگذار است و حتی در برخی عملیات مستقل هم، همه یگان‌های یک نیرو درگیر نمی‌شدند؛ بنابراین حسب تاکیدات حضرت امام (ره) و شورایعالی دفاع و فرماندهی جنگ هرجا که امکان عملیات مشترک در قالب قرارگاه بود، انجام می‌شد و در مواردی که ارتش یا سپاه به صورت مستقل عمل می‌کرد، زمینه عملیات مشترک فراهم نبود.

* روزنامه وال استریت ژورنال در تاریخ ۳ فروردین ۶۳ می‌نویسد «ریگان دستور داده است اقدامات لازم برای طرح‌هایی در جهت جلوگیری از سقوط صدام به عمل آید» بنابراین علت العلل تهاجم به ایران پس از فتح خرمشهر همچنان پابرجا بود.

* پس از فتح خرمشهر ابتکار عمل در دست نیرو‌های ایران بود، توان نظامی ایران در حد بالایی قرار داشت، توازن سیاسی به نفع ایران بود، مهمترین برگ برنده از دست صدام گرفته شده بود و لذا شرایط برای ادامه نبرد مهیا بود و اگر معادلات منفی که در جبهه داخلی به وجود آمده بود، وجود نداشت زمینه‌های دستیابی به همه اهداف فراهم بود.

* بر خلاف رژیم حاکم بر عراق که یک رژیم پلیسی بود و بالاجبار همه کشور را در خدمت تهاجم و تجاوز به ایران قرار داده بود، شرایط کشور ما هیچگاه اجازه نداد در کشور وضعیت اضطراری و حالت جنگی اعلام شود که این امر نشان می‌دهد شرایط انقلاب و نظامی اسلامی با آنچه که رژیم بعث می‌گذراند متفاوت بود.

* بر خلاف رژیم بعث که جنگ را دولت اداره می‌کرد، در ایران دفاع، مردمی بود و مردم در اداره جنگ نقش آفرین بودند. آنچه که قابل بحث است، میزان نقش دولت بود که به نظر می‌رسد چندان کامل نبوده است.

* تبدیل شعار «جنگ جنگ تا رفع فتنه» به «جنگ جنگ تا یک پیروزی» بعد از کربلای ۵ بود که از سوی برخی شخصیت‌های مسئول مطرح می‌شد. اینگونه القاء می‌شد که شرایط جنگ عوض شده تا زمینه پایان جنگ فراهم شود و تاکید می‌شد که می‌توان به یک پیروزی دست یافت و جنگ را تمام کرد.

* حماسه عظیم دفاع مقدس و محتوای بسیار غنی آن به شیوه‌ها و ابزار گوناگون به نسل‌های بعدی منتقل شود. ولذا لازم است اولاً تجربیات نانوشته به دانش مکتوب تبدیل شود راهبردها، تاکتیک‌ها، تکنیک‌ها، ابتکارات و خلاقیت‌ها با شیوه‌های نو استخراج گردد، ثانیاً زندگی نامه تمامی الگو‌ها و اسوه‌ها نوشته شود و به صورت کتاب و فیلم نامه ارائه شود ثالثاً ایجاد ارتباط بین نسل‌های بعدی با ارزش‌ها و شخصیت‌های دفاع مقدس برقرار شود.

*حضرت امام (ره) آن روز که احساس تکلیف کردند که باید در برابر تجاوز صدام و هم پیمانانش بایستند با همه توان ایستادند و ارتش، سپاه و بسیج را تقویت نموده و مردم را به صحنه آوردند و روزی هم که احساس تکلیف کردند ممکن است ادامه جنگ به حاکمیت دین و نظام اسلامی لطمه وارد کند، با شجاعت و صلابت قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفتند. مسئولیت پذیری حضرت امام (ره) در عرصه‌های گوناگون به ویژه پذیرش مسئولیت قطعنامه از دیگر ابعاد مدیدیت حضرت امام (ره) به شمار می‌آید.