معاش کارگران کجای برنامه دولت است؟

خبرگزاری مهر: وضعیت معاش کارگران یکی از دغدغه‌های مهم کشور است، زیرا جامعه کارگری یک جمعیت ۱۴ میلیونی را تشکیل می‌دهد که با لحاظ خانوارشان به بیش از ۴۰ میلیون نفر می‌رسند.

اگر قرار باشد وضعیت معیشتی این قشر را با نرخ تورم بسنجیم، باید به آخرین نرخ تورم اشاره کنیم. تورم اردیبهشت ماه ۲۹.۸ درصد اعلام شده که دامنه تغییرات نرخ تورم برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۲۸ درصد برای دهک اول (کم درآمدترین) تا ۳۱.۹ درصد برای دهک دهم (پردرآمدترین) ثبت شده است.

یعنی قشر ضعیف و متوسط جامعه در اردیبهشت ماه برای خرید و تأمین مایحتاج خود با تورم بالای ۲۸ درصد مواجه بوده اند.

سبد معیشت به ۵.۵ میلیون تومان نزدیک شده است

این وضعیت تورم در کشور در حالی است که کارگران اگر تمامی آیتم‌های مزدی را دریافت کنند ماهانه حول و حوش ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان (کمی بیشتر یا کمتر) دریافتی دارند که به اذعان وزیر تعاون این مبلغ فقط ۵۰ درصد از هزینه‌های زندگی یک فرد را پوشش می‌دهد. البته می‌دانیم که بسیاری از کارگران تنها پایه مزدی را دریافت می‌کنند و در پایان ماه مبلغی در حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان دریافتی دارند.

در اینجا هم باید تاکید شود که حتی بسیاری از کارگران همین مبلغ یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان را هم دریافت نمی‌کنند و به صورت روزمزد درآمد دارند یا اینکه در شرکت‌هایی مشغول به کار هستند که کارفرما با دور زدن قانون کار، مبالغی در حد یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و گاهی حتی کمتر به کارکنان پرداخت می‌کند.

از سویی دیگر اگر دریافتی کارگران را با حداقل هزینه‌ها که همان سبد معیشت ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومانی است مقایسه کنیم، متوجه سطح پایین درآمد این قشر و تفاوت فاحش هزینه و درآمد‌ها می‌شویم.

البته آنطور که فرامرز توفیقی فعال کارگری می‌گوید: در شرایط امروز اگر سبد معیشتی پس از کرونا را محاسبه کنیم مبلغ ۴ میلیون و۹۴۰ هزار تومان بزرگ‌تر و درشت‌تر شده و به سمت ۵.۵ میلیون تومان سوق پیدا کرده است. البته عدد ۴ میلیون و ۹۴۰ هزار تومان مورد توافق سه جانبه جامعه کارگری، کارفرما و دولت واقع شده است؛ بنابراین یک‌سوم جمعیت کشور، در ماه مبلغی را به عنوان دستمزد دریافت می‌کنند که به گفته تاجیک دیگر فعال کارگری فقط خرج خورد و خوراکشان آن هم به صورت حداقلی می‌شود.

آمار چه می‌گویند؟

با استناد به آمار مرکز آمار ایران در مورد نرخ اقلام خوراکی و خدمات در اردیبهشت ماه، اگر فقط قوت غالب مردم یعنی نان و لبنیات را در نظر بگیریم به ترتیب نسبت به فرودین ماه ۶ درصد و ۰.۷ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲۷.۴ و ۲۷.۵ درصد با افزایش قیمت مواجه بوده اند. همچنین نرخ میوه نیز در یک ماه ۵.۶ درصد تورم داشته است که نرخ این محصول نسبت به ماه مشابه سال گذشته با ۱۷.۲ درصد افزایش رو به رو بوده است.

از سویی دیگر باید به یکی از مهم‌ترین هزینه‌های افراد یعنی نرخ اجاره مسکن اشاره کرد؛ نرخ مسکن در بخش اجاره در یک ماه ۲.۵ درصد رشد داشته است و البته نسبت به اردیبهشت ماه سال قبل با ۲۳.۶ درصد رشد مواجه بوده است. اهمیت این موضوع در آنجایی نمود می‌کند که بدانیم وزارت کار هنوز تصمیمی برای برگزاری جلسه شورای عالی کار برای بررسی حق مسکن کارگران نگرفته است و این آیتم در جدول مزدی همان ۱۰۰ هزار تومان پارسال است در حالی که طبق همین آمار می‌بینیم که نرخ اجاره در یک ماه آن هم در بازه‌ای از سال که زمان نقل و انتقالات نیست، با رشد مواجه بوده است.

همچنین حمل و نقل نیز که جزو هزینه‌های روزانه افراد است فقط در یک ماه ۸.۶ درصد و در قیاس با اردیبهشت پارسال با ۴۸.۴ درصد افزایش مواجه بوده است. این در حالی است که به دلیل شیوع ویروس کرونا و لزوم رعایت فاصله گذاری اجتماعی مردمی که دارای خودروی شخصی هستند با استفاده از خودروی خود رفت و آمد می‌کنند، اما قشر کم درآمد جامعه حتی در این شرایط برای عبور و مرور باید از حمل و نقل عمومی استفاده کنند، اما می‌بینیم که در یک ماه چقدر نرخ این خدمت افزایش داشته است.

در بخش بهداشت و درمان نیز شاهد رشد تورم بوده ایم به گونه‌ای که نرخ تورم این بخش در اردیبهشت نسبت به فروردین ۲.۹ درصد و نسبت به اردیبهشت پارسال ۲۱.۹ درصد بوده است. (در جدول زیر برآورد کاملی از تغییرات نرخ اقلام خوراکی و خدمات در اردیبهشت ارائه شده است.)