همتی: برخی به دلار ۳۰ تا ۴۰ هزار تومانی فکر می‌کردند

خبرآنلاین: عبدالناصر همتی در پنجاه و نهمین مجمع بانک مرکزی با اشاره به وضعیت اقتصاد کلان و نظام بانکی اظهار داشت: بانک مرکزی در این شرایط دشوار اقدامات بلندمدتی را شروع کرده است که یکی از مهم ترین آنها، ایجاد بستر برای نظام جدید سیاست گذاری پولی و پیاده سازی عملیات بازار باز و هدف گذاری تورم است و اجرای عملیات بازار باز بعد از گذشت 60 سال از تاسیس بانک مرکزی آغاز خواهد شد.

مهم ترین بخش از اظهارات رییس کل بانک مرکزی را در ادامه می خوانید:

* اقتصاد ایران از اواسط سال ۱۳۹۶ و متاثر از چشم‌انداز اعمال تحریم‌ها از سوی آمریکا، زمینه‌های بی‌ثباتی را از خود نمایان ساخته بود و انتظارات در حال بدبینانه شدن بود.

*ناترازی بانک‌ها در همراهی با سایر ناترازی‌ها که خود را به شکل تداوم رشدهای بالای نقدینگی نشان داده بود و با تحریک انتظارات متاثر از تحریم‌های آمریکا، از اواخر سال ۱۳۹۶ و اوایل سال ۱۳۹۷ شروع به تخلیه کردن اثر خود به شکل بی‌ثباتی اقتصاد کلان و شدت گرفتن حملات سفته‌بازانه به بازارها و قبل از همه در بازار ارز کرد.

* در شروع روند فزآینده نرخ ارز و به اصطلاح حمله سفته‌بازانه به بازار ارز و متعاقب آن آغاز جهش تورمی در سال ۱۳۹۷ که در عین حال همراه با وارد شدن اقتصاد ایران در رکود بود، انتخاب سیاست‌گذاری پولی قابل اتکایی وجود نداشت. غالب اقتصاددانان براساس برداشت متعارف مقابله با تورم، پیشنهاد سیاست‌های انقباضی را می‌دادند که در ارتباط با سیاست پولی به معنی افزایش قابل توجه نرخ سود و کاهش شدید رشد کمیت‌های پولی از قبیل پایه پولی بود.

* برای بانک مرکزی مسلم بود که تلاش برای افزایش نرخ سود می‌توانست به تشدید دشواری هم از منظر تشدید رکود و هم از منظر تشدید ناترازی بانک‌ها و هم از نظر افزایش هزینه تامین مالی دولت بینجامد و فقط مساله را به تاخیر بیندازد و بر همین اساس این راه را پیش نگرفت.

* با توجه به نقش پررنگ نرخ ارز در شکل دادن انتظارات تورمی و همچنین نااطمینانی اقتصاد کلان، ترجیح داده شد که روشی برای کنترل نرخ ارز اندیشیده شود که تقاضای سفته‌بازی را تا حد امکان محدود کند و نیازمند تزریق مستمر از محل ذخایر ارزی و بنابراین از دست رفتن ذخایر ارزی نباشد. همچنین زمینه بازگشت ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی را فراهم کرده و سبب انتقال رانت به واردکنندگان از محل این عواید ارزی نشود. امکان تامین نیازهای وارداتی بخش تولید و همچنین نیازهای اساسی مصرفی را فراهم آورد. امکان نوسان شدید و آسیب‌پذیری نرخ ارز از تحولات سیاسی خارجی کشور را کاهش دهد، و نیز مانع خروج سرمایه از کشور و نگهداری ارز توسط مردم شود.

* اولین اقدام بانک مرکزی آن بود که به عنوان بازارساز وارد بازار ارز شود و با خرید و فروش و نه صرفا تزریق به ثبات نرخ ارز بپردازد. اقدام دوم بسیار مهم بانک مرکزی کنترل بر مبادلات ریالی بود با این اطمینان که بدون کنترل نقل و انتقالات ریالی امکان ایجاد ثبات در بازار ارز و کاهش تقاضای سفته‌بازی وجود ندارد و این اقدام نیز بسیار موثر افتاد. سومین اقدام بانک مرکزی تلاش برای تامین تقاضای ارز عاملان اقتصادی با استفاده از بازار دوم یا سامانه نیما بود و کاهش تدریجی تفاوت شدید نرخ ارز در سامانه نیما و بازار آزاد برای تشویق برگشت ارزهای صادراتی و جلوگیری از فساد و آربیتراژ بوده است. از جمله اقدامات دیگر بانک مرکزی مدیریت انتظارات از طریق خنثی کردن شایعات و تحریکات رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی بوده است که به طور معمول افراد غیرحرفه‌ای را دچار زیان می‌کند.

* بانک مرکزی در کنار سعی در اصلاح نحوه مدیریت بازار ارز و اعاده ثبات به بازار ارز، در زمینه کاهش مشکلات نظام بانکی و همچنین مدیریت نقدینگی نیز سعی کرده است با درک شرایط ضمن پرهیز از اقداماتی که رکود را تشدید می‌کند، از وخیم‌تر شدن و از کنترل خارج شدن اوضاع جلوگیری کند.

* بانک مرکزی با مدیریت بازار بین بانکی سعی کرده است در جهت کاهش نرخ سود بازار بین بانکی و جلوگیری از افزایش نرخ سود سپرده‌ها متاثر از افزایش تورم انتظاری عمل کند و همچنین از اتکای بی‌قاعده بانک‌ها به منابع بانک مرکزی جلوگیری کند

* بانک مرکزی سیاست‌های ثبات ساز دشوار خود را از مهر ماه سال ۱۳۹۷ شروع کرد و نتیجه عملی آن سیاست‌ها و اقدامات در طول بیش از یک سال گذشته نمایان شده است.

* از مهر ۱۳۹۷ که بانک مرکزی اختیاراتی را از شورای هماهنگی سران قوا گرفت و خوشبختانه در این مسیر از حمایت کلیه ارکان نظام برخوردار شد، نرخ ارز به تدریج تحت انقیاد در آمد و با وجود اقدامات آمریکا در تشدید تحریم‌های بی‌سابقه و حتی ایجاد تشکیلاتی گسترده برای پیش بردن و نظارت بر آنها در وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا و با وجود بروز شوک‌های متعدد سیاسی و حتی نظامی در این یک سال و نیم، نرخ ارز در دامنه نسبتا محدودی در حال نوسان بوده است.

*بسیاری از تحلیل های تابستان سال 1397 پیش بینی نرخ ارز بسیار بالا و غالبا در حدود 30 تا 40 هزار تومان برای پایان سال 1397 را داشتند. نفس ثبات بخشی به بازار ارز از این جهت مهم بود که اولا اعتماد عمومی را به مدیریت اقتصادی کشور بازگرداند و یاس و ناامیدی ایجاد شده را برطرف نمود و ثانیا همان چیزی که آمریکا برای به زانو درآوردن ایران به آن امید بسته بود را مرتفع نموده بود.

* پیامد دیگر سیاست‌ها و اقدامات بانک مرکزی تغییر روند نرخ تورم و جلوگیری از وقوع ابرتورم بود که بسیاری از تحلیلگران داخلی و خارجی آن را پیش بینی کرده بودند. با این حال، نرخ تورم ماهانه که در برخی ماه‌ها به اعداد حدود ۶درصد و بیشتر رسیده بود و نرخ تورم نقطه به نقطه نیز که تا اردیبهشت ۱۳۹۸ در حال صعود و افزایش بود و به بالای ۵۰ درصد رسیده بود، از آن به بعد روند نزولی را در پیش گرفت و غیر از افزایش نسبتا محدودی در آذر ماه ۱۳۹۸ این روند نزولی تداوم داشته و به نظر می‌رسد پس از رفع اثر افزایش قیمت بنزین این روند نزولی تداوم یابد.