تداوم اختلاف اروپا و آمریکا در به رسمیت شناختن FATF

خبرگزاری فارس: بسیاری از موافقان گروه ویژه اقدام مالی FATF از جمله عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی، لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور و حسین قریبی دستیار وزیر امور خارجه ادعا می‌کنند که FATF ، یک نهاد معتبر بین‌المللی است و استانداردها و دسته‌بندی‌های آن مورد توجه همه کشورهای جهان است. آن­ها مدعی هستند که اجرای استانداردهای FATF، موضوعی سیاسی نبوده و صرفا یک مساله فنی است و هر کشوری که بخواهد با دنیا تعامل داشته باشد، باید در تطابق کامل با این استانداردها باشد.

*درخواست اروپا از ایران برای اجرای برنامه اقدام FATF

از سوی دیگر خود اروپایی‌ها نیز در برخورد با ایران اصرار دارند برای همکاری‌های تجاری دوجانبه و راه­اندازی اینستکس، ایران باید برنامه اقدام FATF را به‌طور کامل اجرایی کند. این اصرارها در حالی مطرح می­شود که سازوکار اینستکس بر مبنای رابطه بانکی میان ایران و اروپا طراحی نشده است. بدین معنا که هیچ‌گونه تراکنش بانکی در اینستکس میان ایران و اروپا انجام نمی‌شود و بانک‌های ایرانی با بانک‌های اروپایی رابطه کارگزاری ندارند. لذا، سازوکار اینستکس که صرفاً درباره مبادله کالاست، ماهیتاً از دایره استانداردهای FATF که به حوزه پولی و بانکی مرتبط است، خارج می‌شود. از سوی دیگر ایران دارای قانون داخلی مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم نیز هست، اما این دو قانون مورد پسند FATF واقع نشده است!

*بی اعتمادی اروپا به FATF و انتشار لیست اختصاصی

باوجود اصرار اروپا برای اجرای این استانداردها توسط ایران، اما با کمال تعجب شاهد بی‌اعتمادی اروپایی‌ها به FATF هستیم، به‌طوری‌که پارسال، کمیسیون اروپایی «لیست FATF» در زمینه کشورهای پرریسک را نادیده گرفت و لیست اختصاصی خود را منتشر کرد. لیست FATF شامل 14 کشور پرریسک است، اما لیست اتحادیه اروپا شامل 23 کشور و حوزه قضایی از جمله عربستان و چهار جزیره آمریکایی بود.

جالب اینجاست که آمریکایی‌ها به این اقدام کمیسیون اروپایی واکنش نشان داده و وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که مبنای قضاوت درباره پرریسک بودن کشورها، فقط FATF است. رئیس وقت FATF که آمریکایی هم بود اعلام کرد که FATF باید نقش مرکزی را در جهان ایفا کند. عربستان نیز دست به تهدید کشورهای اروپایی زده و اعلام کرد درصورت عدم خروج نام این کشور از لیست اروپا، تعاملات اقتصادی خود با اروپا را کاهش می‌دهد. در نتیجه، فشارهای آمریکا و عربستان، اروپا از موضع قبلی خود در آن موقع تا حدودی عقب‌نشینی کرد.

*اروپا به دنبال ایجاد نهاد موازی FATF برای مبارزه با پولشویی

به گزارش فارس، اما بی اعتمادی اروپا نسبت به FATF همچنان پابرجاست و اروپا به دنبال ایجاد نهاد مستقل برای مبارزه با پولشویی است. به گزارش بلومبرگ، با توجه به رسوایی وقوع پولشویی­های کلان در بانک­های بزرگ اروپا، وزرای دارایی اروپا خواستار ایجاد نهاد مستقل مبارزه با پولشویی شدند، در این گزارش آمده است: «براساس پیش نویس سندی که توسط بلومبرگ مشاهده شده است، مقامات به کمیسیون اروپا ( بازوی اجرایی اتحادیه اروپا ) پیشنهاد ایجاد یک نهاد مشترک برای مقابله با جریان‌های مالی غیرقانونی را ارائه داده اند».

سوالات مهمی که موافقان FATF باید بدان پاسخ دهند این است که چرا اروپایی‌ها که تا این حد اصرار دارند ایران برنامه اقدام FATF را به‌طور کامل اجرایی کند، اما خودشان مرجعیت FATF را نپذیرفته است؟ چرا اروپا لیست جداگانه پولشویی منتشر می‌کند و به دنبال تاسیس نهاد مستقل مبارزه با پولشویی است؟ چرا آمریکا اصرار دارد که FATF مرجع اصلی مبارزه با پولشویی بماند؟

این اقدامات نشان می دهد که اروپا نیز استانداردها و دسته بندی­‌های FATF را قبول نداشته و به دنبال استانداردهای بومی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم است. درواقع، اروپا می داند که FATF نه تنها نهادی فنی نیست، بلکه به عنوان نهادی سیاسی و ابزار قدرت برای آمریکا است. به همین دلیل در مقابل آن دست به اقدامات مستقل و متقابل می‌زند و به استانداردها و رتبه بندی های FATF اعتماد و اعتنایی ندارد و استانداردهای مستقل خود را پیگیری می کند. اما اروپا و آمریکا در مواجهه با ایران، همگرا شده و خواستار اجرای کامل استانداردهای آن هستند تا بتوانند به واسطه آن به اهداف خود برسند و در جنگ اقتصادی فشار معیشتی را بر مردم ایران افزایش دهند.