دولت به بانک‌ها و موسسات اعتباری چقدر بدهکار است؟

در این گزارش آمده است:

بدهی بخش دولتی به بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی آمار و اطلاعات در خصوص بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی از منظر منابع آماری شامل بانک‌ها، بخش دولتی و آمار حسابرسی‌شده سازمان حسابرسی، متفاوت است. آمار و اطلاعات ارائه شده توسط بانک مرکزی به دلیل آنکه اطلاعات ارسال شده توسط شبکه بانکی را مالک قرار می‌دهد و تایید سازمان حسابرسی را ندارد، لزوماً به عنوان بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی محسوب نمی‌شود.

مطابق آمار بانک مرکزی، بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی در پایان اسفند 1396 به حدود به حدود 205،81 هزار ریال بالغ شد که حدود 79.6 درصد از بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی را در برمی‌گیرد. سهم دولت و شرکت‌ها و موسسات دولتی از مانده بدهی مزبور به ترتیب معادل 98.3 درصد و 1.6 درصد است. بنابراین بدهی دولت به شبکه بانکی از سهم بالایی در بدهی بخش دولتی برخوردار است.

البته باید توجه داشت رقم مزبور شامل اوراق بهادار بخش دولتی نیز هست. عدم ایفای تعهدات دولت در قبال بانک‌ها مطالبات بانک ها از دولت را به یکی از مهمترین اقلام دارایی‌های منجمد تبدیل کرده و جریان وجوه نقدی و قدرت وام‌دهی آنها را دچار مشکل میکند. به علاوه سود محاسباتی بانک‌ها بر بدهی مزبور لزوماً مورد توافق دولت و نهادهای نظارتی ذیربط قرار نمی‌گیرد و در نتیجه آن دارایی‌های موهوم شبکه بانکی افزایش می‌یابد. بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی به شبکه بانکی در سال 1396 نسبت به سال 1395 با کاهش 11.2 درصدی مواجه بوده است.

با این حال بدهی دولت به شبکه بانکی در دوره مشابه 27.8 درصد رشد داشته و به 202 هزار و 500 میلیارد تومان در سال 1396 رسیده است. بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی در شهریور 1397 با رشد 25.2 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل به 229 هزار و 770 میلیارد تومان رسیده که سهم بدهی دولت در رقم مذکور 97.7 درصد است.

در این میان اختلاف آماری محسوسی بین ارقام احصاء شده برای بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی با ارقام مورد نظر بانک مرکزی وجود دارد. مطابق اطلاعات اداره کل مدیریت بدهی‌ها و تعهدات عمومی دولت، تا اسفند سال 1396 بالغ بر 176 هزار و 950 میلیارد تومان بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی احصاء شده که گویای تفاوت تقریبی 28 هزار و 800 میلیارد تومان با آمارهای بانک مرکزی است. ذکر این نکته ضروری است که از مبلغ کل بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی تنها 82 هزار و 480 میلیارد تومان دارای تاییدیه حسابرسی است.

چنانچه میزان بدهی دولت به شبکه بانکی را مطابق آخرین گزارش اداره کل مدیریت بدهیها و تعهدات عمومی دولت در سال 1396 مورد بررسی قرار دهیم متوجه خواهیم شد که بدهی دولت به بانک مسکن بالاترین سهم را در کل بدهی بانکها به شبکه بانکی دارد. در این میان بانک‌های ملی و تجارت در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. بخش عمده‌ای از این بدهی‌ها از تسهیلات تکلیفی سالیان گذشته، سود آنها و همچنین تضامین حال شده دولت حاصل شده‌اند. در جدول زیر آخرین وضعیت بدهی دولت به شبکه بانکی و سهم هر بانک مطابق گزارش اداره کل مدیریت بدهیها و تعهدات عمومی دولت نمایش داده شده است.