کدام دست نامرئی با افزایش قیمت ارز گرانی پمپاژ می‌کند؟

روزنامه کیهان: در شرایطی که اتفاق خاصی در وضعیت اقتصادی کشور رخ نداده، دست‌های نامرئی موجود در اقتصاد ایران، دوباره بازار ارز را ملتهب کرده است.

طی روز‌های اخیر مجددا قیمت ارز رو به افزایش گذاشته و رکورد‌های جدیدی ثبت کرده است، قیمت دلار هفته گذشته در کانال ۱۰ هزار تومان قرار داشت و حداکثر تا ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان افزایش یافته بود، با این حال در هفته جاری، یک روند رو به رشد را طی کرد و باز هم شگفتی آفرید.

مشاهدات میدانی خبرنگار کیهان از بازار دیروز ارز نشان می‌داد قیمت دلار در صرافی‌ها ۱۳ هزار و ۱۰۰ تومان ثبت شده، اما به دلیل امتناع صرافی‌ها از خرید و فروش، دلال‌های ارز، دلار خود را به قیمت ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می‌رساندند.

به عبارت دیگر، طی یک هفته اخیر قیمت دلار بیش از سه هزار و ۵۰۰ تومان افزایش یافته و در همین بازه زمانی کوتاه، ۳۳ درصد از ارزش پول ملی کاسته شده است!

اینکه صرافی‌ها علیرغم مجاز بودن برای خرید و فروش ارز، این کار را انجام نمی‌دهند جای سؤال دارد و در حال حاضر کسانی که حتی به دنبال ارز مسافرتی هستند، سرگردان می‌باشند، با این حال، رئیس‌جمهور در سخنان خود (در پاسخ به سؤالات نمایندگان مجلس) گفته بود: «اینکه گفته می‌شود چرا به مسافر ارز دادیم، وقتی به مسافر ارز ندهیم، مسافر می‌رود از کوچه و پس‌کوچه ارز می‌خرد. بعد همان ارز کوچه و پس کوچه است که تبدیل می‌شود به نرخی که روی همه کسبه و زندگی مردم تأثیر می‌گذارد.»

این سخنان در حالی است که با توجه به اینکه صرافی‌ها ارزی خرید و فروش نمی‌کنند، عملا همان اتفاقی که روحانی از آن نام می‌برد اتفاق افتاده است، یعنی نرخی که خرید و فروش واقعی در آن انجام می‌شود، نرخ دلالی بوده که به نوعی نرخ اصلی بازار محسوب می‌شود.

بر همین اساس، افزایش قیمت دلار تاثیر خود را بر روی بازار سکه هم گذاشت و قیمت سکه نیز در این یک هفته بیش از ۶۳۰ هزار تومان گران‌تر شد؛ چنان‌که دیروز قیمت سکه تمام بهار آزادی به چهار میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید. این در حالی است که حدود یک ماه از اجرایی شدن بسته جدید ارزی دولت می‌گذرد، بسته‌ای که قرار بود با لغو سیاست‌های غلط قبلی دولت (که آثار فاجعه‌باری هم داشت)، آرامش را به بازار ارز برگرداند، اما نرخ ارز در حال حاضر نه تنها نسبت به زمان اجرای بسته ارزی کاهش نیافته بلکه گران‌تر هم شده است! زمانی که دولت (در فروردین ماه) سیاست‌های ارزی خود را اعلام و اجرایی کرد نرخ دلار تقریبا شش هزار تومان بود که در پایان اجرای این طرح تقریبا به ۱۰ هزار تومان افزایش یافت! در ادامه، دولت از بسته جدید ارزی خود رونمایی کرد، بسته‌ای که عملا پس گرفتن تمام سیاست‌های گذشته‌اش بود و در ابتدا توانست جو روانی مثبتی ایجاد کرده و قیمت دلار را تا حدود ۹ هزار تومان هم پایین بیاورد، اما حالا که یک ماه از اجرای بسته جدید هم می‌گذرد، می‌بینیم که باز هم دلار حدود پنج هزار و ۵۰۰ تومان گران‌تر شده است! به عبارت دیگر، از ابتدای سال جاری، قیمت دلار از پنج هزار تومان به ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده و در همین شش ماه، ۱۹۰ درصد ارزش پول ملی کاهش یافته است، توجه کنید که فقط در همین شش ماه! چه دست‌هایی پشت پرده است؟ فضای ملتهب بازار ارز و سکه سؤالاتی را در ذهن مردم و حتی کارشناسان ایجاد می‌کند، سؤالاتی مبنی بر اینکه چرا وقتی اتفاق خاصی در این یک هفته نیفتاده و اصلا جو عمومی کشور دستخوش تغییر قابل لمسی نشده؛ قیمت‌ها باید این همه تغییر کند؟ چرا وقتی همه چیز طبق روال گذشته پیش می‌رود باید قیمت ارز مدام افزایش پیدا کند؟ این سؤالی است که حتی طرفداران آزادسازی نرخ ارز هم نمی‌توانند به آن پاسخ بدهند، چراکه بر مبنای نظر آن‌ها دلار هشت هزار تومانی، نرخ مناسبی بوده و اشکالی ندارد، اما حال که قیمت دلار به بالای ۱۴ هزار تومان رسیده، چگونه می‌توانند آن را توجیه کنند؟ معلوم نیست چه دست‌هایی پشت پرده این افزایش قیمت‌هاست که علی‌رغم نفروختن دلار توسط صرافی‌ها، قیمت‌ها به طور کاذب افزایش یافته و از آن بدتر عوارض خود را در زندگی و معیشت مردم نشان می‌دهد. آقای روحانی که در انتخابات ۹۲ با صراحت و قید قسم جلاله گفته بود «و ا... العلی العظیم اگر مشکلات این کشور که بسیار و بسیار و بسیار پیچیده است راه‌حل نداشت من کاندیدا نمی‌شدم.» معلوم نیست چرا نسبت به هم‌ریختگی بازار‌های ارز و سکه و از همه مهم‌تر کاهش ارزش پول ملی هیچ کاری انجام نمی‌دهد! همان‌طور که اشاره شد تغییر خاصی در شرایط کشور به وجود نیامده و با حتی بخشنامه وزیر نفت به پتروشیمی‌ها مبنی بر ملزم کردن آن‌ها به فروش ارزهایشان به بانک مرکزی، ظاهرا مشکلات پیشین هم برطرف شده، ضمن اینکه رئیس‌کل بانک مرکزی هم چندی پیش گفته بود ۹۷ درصد ارز پتروشیمی‌ها وارد بازار ثانویه شده و لذا از این جهت هم مشکلی نباید به وجود بیاید؛ پس چرا این نابسامانی‌ها به وجود آمده؟ جالب اینجاست که آقای رئیس‌جمهور در سخنان اخیر خود در مجلس گفته بود: «در روز‌های اخیر نسبت به هفته قبل قیمت ارز مقداری متعادل شده است. در هفته‌های بعد متعادل‌تر خواهد شد (!) همه تلاش ما این است که مردم احساس نگرانی نکنند. (؟!)» گفتنی است، برخی کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه بزرگ‌ترین عرضه‌کننده ارز در ایران خود دولت است بنابراین ما چیزی به نام بازار ارز واقعی نداریم بلکه دولت هرگاه اراده کند می‌تواند با افزایش عرضه ارز قیمت‌ها را کنترل کند. خاطرنشان می‌شود برخی صاحبنظران معتقدند در شرایط فعلی جریانی مشکوک به دنبال افزایش التهابات در بازار‌های مختلف است تا از این طریق نارضایتی عمومی را در کشور دامن بزند. بر همین اساس به نظر می‌رسد دستگاه‌های ذی‌ربط باید اتفاقات این روز‌های بازار ارز را به طور جدی زیر نظر بگیرند و مسببان اصلی این فضا را شناسایی کند.