مسکن اجتماعی؛ باری که به منزل نرسید

خبرگزاری مهر: یکی از طرح‌هایی که برای تامین مسکن اقشار آسیب پذیر از ابتدای دولت یازدهم و در دولت دوازدهم در مورد آن تبلیغ شد، مسکن اجتماعی است که نهایتا پس از گمانه زنی‌های متعدد، وزارت راه و شهرسازی توانست این طرح را در ابتدای اسفند ماه سال ۹۵ در هیئت دولت به تصویب برساند. مظاهریان: ساخت ۱۵۰۰ واحد مسکن اجتماعی تا ۱۴۰۰ حامد مظاهریان معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در اواخر اسفند ماه همان سال در تشریح جزئیات آنچه در هیئت دولت به تصویب رسیده به پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گفت: قرار است در این طرح که از ابتدای سال ۹۶ آغاز می‌شود، سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی برای اقشار کم درآمد در قالب‌های مختلف شامل مسکن استیجاری، اعطای وام ساخت مسکن ارزان قیمت به دارندگان زمین یا وام خرید مسکن به اقشار آسیب پذیر تدارک دیده شود که نهایتا پس از ۵ سال در پایان سال ۱۴۰۰، مجموعا به ۵۰۰ هزار واحد مسکونی می‌رسد. آخوندی: قرار نیست در مسکن اجتماعی برای مردم خانه بسازیم اگرچه در تمام این مدت بار‌ها زمزمه این اظهارات از سوی دولتی‌ها به گوش می‌رسید که مسکن اجتماعی طرحی در مقابل مسکن مهر دولت‌های نهم و دهم است، اما نهایتا هفته گذشته وزیر راه و شهرسازی آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت: قرار نیست در این طرح مانند مسکن مهر برای مردم خانه بسازیم. در خصوص دیگر جزئیات این طرح هم، مظاهریان اعلام کرد یکی از زیربرنامه‌های این طرح، اختصاص ۷ میلیون تومان کمک هزینه بلاعوض به خانوار‌های مشمول این طرح برای تأمین مبلغ پیش نیاز تهیه مسکن مهر فاقد متقاضی است. به گفته معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، همچنین در این طرح قرار است مسکن استیجاری در شهر‌های زیر ۵۰۰ هزار نفر ساخته شود که منابع مورد نیاز آن از طریق تخصیص زمین دولتی به بنیاد مسکن و سپس ساخت و ساز آن از سوی سرمایه گذار است که وی برای تأمین هزینه‌های خود، بخشی از واحد‌های ساخته شده را به عنوان مالک به فروش می‌رساند و بخشی دیگر را ـ. به نسبت ۶۰ درصد به ۴۰ درصد ـ. به بنیاد مسکن می‌دهد تا این نهاد به مدت مشخصی در اختیار خانواده‌های مشمول قرار دهد. در سال ۹۶ چند واحد از ۱۰۰ هزار واحد ساخته شد؟ اگرچه در سال گذشته ۱۰۰ هزار واحد برای اقشار مستضعف احداث نشد، اما برخی نهاد‌های ذی ربط در این طرح شامل دستگاه‌های حمایتی از قبیل: سازمان تأمین اجتماعی، سازمان بهزیستی، کمیته امداد، وزارت رفاه، بنیاد مستضعفان، مجمع خیرین مسکن ساز و سازمان ملی زمین و مسکن (به عنوان تأمین کننده زمین دولتی) برخی اقدامات را انجام دادند. با این وجود تاکنون اعلام نشده که چند واحد از ۱۰۰ هزار واحدی که می‌بایست در سال ۹۶ احداث می‌شد، ساخته شده، و به نظر نمی‌رسد در سال جاری نیز موضوع تدارک دیدن ۱۰۰ هزار واحد دوم عملی شود. بنیاد مسکن؛ مجری انحصاری مسکن اجتماعی یکی دیگر از اتفاقات سال گذشته، ابلاغ دستورالعملی از سوی وزیر راه و شهرسازی به دستگاه‌های مجری طرح مسکن اجتماعی بود که بر اساس آن، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به عنوان دستگاه مجری این طرح معرفی شد و به دستگاه‌های ذی ربط چه در بخش جذب منابع و چه در بخش تخصیص زمین تکلیف شد که با این نهاد همکاری کنند. حق شناس: نه پول دادند نه زمین! محمدجواد حق شناس، معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هفته گذشته در نشست خبری با موضوع تشریح فعالیت‌های این بنیاد در سال ۹۷ در پاسخ به پرسشی در خصوص وضعیت پیشرفت مسکن اجتماعی گفت:علی رغم مکاتبات متعدد، تاکنون نه سازمان ملی زمین و مسکن زمین در اختیار بنیاد مسکن قرار داده و نه سازمان برنامه و بودجه منابع اجرای طرح را به این نهاد داده است. عظیمیان: نامه لزوم تخصیص زمین را به ادارات استانی ابلاغ کردیم حمیدرضا عظیمیان، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن نیز در واکنش به این اظهارات در بیانیه‌ای اعلام کرد: در شهریور ماه سال ۹۶ در مجمع عمومی این سازمان، مصوب کردیم اراضی دولتی را به قیمت تمام شده دولتی در اختیار بنیاد مسکن قرار دهیم و این مصوبه را در همان زمان به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها ابلاغ کردیم. وی افزود: بلافاصله ادارات کل راه و شهرسازی استان‌هایی که بنیاد مسکن در آن‌ها تقاضای دریافت زمین کرده بود، به مکان یابی و شناسایی اراضی مستعد برای واگذاری به بنیاد مسکن اقدام کردند. عظیمیان همچنین سازمان‌های حمایتی ذی ربط در این طرح را نیز به عدم شناسایی خانواده‌های مشمول دریافت مسکن اجتماعی متهم کرد و گفت: تا کنون دستگاه‌های حمایتی هیچ گونه لیستی از افراد مشمول را به سازمان ملی زمین و مسکن معرفی نکره اند. حق شناس: عظیمیان زمین مسکن محرومان را با زمین مسکن اجتماعی اشتباه گرفته است در ادامه این بگومگو‌ها میان بنیاد مسکن و سازمان ملی زمین و مسکن، حق شناس معاون مسکن شهری بنیاد مسکن نیز در گفت: وگو با رادیو اقتصاد اعلام کرد: این بنیاد برای ساخت ۲۰ هزار واحد مسکونی استیجاری در راستای اجرای طرح مسکن اجتماعی، میزان متراژ زمین مورد نیاز و نیز شهر‌های دارای اولویت را تعیین کرده و سال گذشته طی نامه‌هایی به سازمان ملی زمین و مسکن اعلام کرده است. وی یادآور شد: آنچه مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن می‌گوید که زمین به بنیاد مسکن داده شده، احتمالا طرح‌های دیگر حمایتی بوده که در دو قالب «ساخت مسکن محرومان» و «ساخت مسکن در راستای اجرای مصوبات سفر‌های استانی رهبر معظم انقلاب» از سوی این سازمان به بنیاد مسکن، زمین داده شده بود و معاون وزیر راه و شهرسازی این ۳ برنامه مجزا از یکدیگر را یک برنامه دانسته است. عظیمیان: بنیاد مسکن ابتدا موافقت نامه برنامه و بودجه، کد پیمانکار و تأییدیه نقشه بیاورد بعد زمین می‌دهیم حمیدرضا عظیمیان در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره مشکلات به وجود آمده میان بنیاد مسکن و سازمان ملی زمین و مسکن در خصوص مسکن اجتماعی و تخصیص یا عدم تخصیص زمین دولتی به بنیاد مسکن اظهار کرد: قانون ما را مکلف کرده که زمین مورد نیاز برای اجرای مسکن اجتماعی را تأمین کنیم و به طور مشخص، بنیاد مسکن باید واحد‌ها را بسازد. برای ساخت و ساز نیز دولت باید ردیف بودجه در اختیار بنیاد مسکن قرار دهد. اما چون تخصیص‌های دولتی انجام نشده بنیاد نتوانسته این کار را انجام دهد. وی افزود: بر اساس نامه‌ای که علیرضا تابش رئیس بنیاد مسکن به سازمان ملی زمین و مسکن ارسال کرده، بنیاد از ما برای حدود ۴۰ شهرستان زمین درخواست کرده و در این نامه حتی میزان متراژ زمین مورد نیاز برای هر شهرستان را هم ذکر کرده است. ما نیز به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها اعلام کردیم باید این اراضی در اختیار بنیاد مسکن قرار داده شود. معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: خودِ بنیاد مسکن به ما اعلام کرده است که علت اینکه نتوانسته اند از ادارت راه وشهرسازی استان‌ها و شهرستان‌ها زمین دریافت کنند این است که اعتبارات دولتی که سازمان برنامه و بودجه باید تخصیص می‌داد، به بنیاد داده نشده است. از سوی دیگر ما در مجمع عمومی سازمان ملی زمین و مسکن تصویب کردیم که زمین را به قیمت بسیار ناچیزی به بنیاد مسکن بدهیم و این اعتبارات دولتی برای ساخت و ساز است که هنوز به بنیاد مسکن داده نشده است؛ بنابراین مشکل اولیه که هزینه زمین بود را حل کردیم و تنها مشکلی که باقی مانده، اعتبارات دولتی ساخت است. اینگونه هم نیست که به آن‌ها بگوییم تا زمانی که همین رقم ناچیز را ندهید، زمین نمی‌دهیم. وی یادآور شد: همین الآن هم ما به عنوان سازمان ملی زمین و مسکن اعلام می‌کنیم در هر نقطه کشور که بنیاد مسکن آمادگی شروع ساخت و ساز را داشته باشد، ما زمین در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم. حتی بیشتر از ظرفیتی که بنیاد مسکن قبلا درخواست کرده بود هم موظفیم در هر شهرستانی که آن‌ها بخواهند، زمین در اختیار بنیاد مسکن بگذاریم. مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن گفت: برخی فکر کرده اند بنیاد مسکن از ما زمین خواسته، ولی ما نداده ایم در حالی که اعتبارات به بنیاد مسکن داده نشده است از آنجایی که مسکن اجتماعی در اختیار طبقات محروم قرار داده می‌شود، بخشی از آن به صورت اجاره‌ای و بعضی هم به صورت اقساط بلندمدت واگذار می‌شود؛ بنابراین زمین آماده است و بنیاد مسکن باید به ما درخواست کتبی بدهد که مثلا در فلان شهرستان که لیست کلی آن را قبلا داده اند، زمین می‌خواهیم و ما این آمادگی را داریم که زمین به بنیاد مسکن بدهیم. عظیمیان تأکید کرد:ما در سازمان ملی زمین و مسکن هر زمینی را به هر دستگاهی بدهیم تا زمانی که مدارک شروع به ساخت نیاورد و ما مطمئن نشویم قرار است ساخت و ساز انجام شود، به آن‌ها زمین نمی‌دهیم. مثلا وزارت علوم یا آموزش و پرورش از ما برای ساخت مراکز آموزشی درخواست زمین می‌کنند ما هم به آن‌ها اعلام می‌کنیم ابتدا موافقت نامه سازمان برنامه و بودجه، کد پیمانکار و نقشه تأیید شده را به سازمان ملی زمین و مسکن ارائه کند تا ما به شما زمین بدهیم تا زمین‌های دولتی الکی به یک دستگاه داده نشود. در مورد بنیاد مسکن هم باید بگویم اگر شما واقعا همه کار‌های مورد نیاز را انجام داده اید و تنها معطل زمین هستید، ما هم زمین می‌دهیم. وی ادامه داد: بنیاد مسکن می‌گوید شما به ما زمین اختصاص بدهید ما خودمان هر وقت خواستیم ساخت و ساز می‌کنیم در حالی که ما می‌گوییم قانون اعلام کرده است سازمان ملی زمین و مسکن باید ابتدا مطمئن شود دستگاه متقاضی زمین، اعتبارات مورد نیازش تخصیص یافته و قرارداد با پیمانکار و نقشه را نیز آماده کرده است و سپس زمین مورد نیاز آن‌ها را تأمین می‌کنیم. به خصوص که این واحد‌های مسکونی برای فقیرترین بخش جامعه قرار است احداث شود و ما این سخت گیری‌های رایج را در خصوص مجریان طرح مسکن اجتماعی انجام نمی‌دهیم که مثلا در فلان شهر زمین یا امکانات نداریم بلکه هر طور شده زمین درخواست شده را برای آن‌ها تأمین خواهیم کرد. حتی اگر زمین هم نداشته باشیم، می‌خریم به آن‌ها واگذار می‌کنیم. این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: البته بنیاد مسکن هم در این زمینه مقصر نیست و با توجه به تنگنا‌های مالی دولت، اعتبارات دولتی آن‌ها تخصیص نیافته است. به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی زمانی هم طرح مسکن مهر در دولت‌های نهم و دهم آغاز شده بود، دولت به سازمان ملی زمین و مسکن وقت دستور داده بود تا اراضی دولتی را به ساکنان مسکن مهر اجاره ۹۹ ساله بدهد، اما این قیمت به قدری ناچیز بود که برای ما صرف نمی‌کرد تا هزینه‌های آن را به صورت ماهانه از مردم بگیریم به عنوان مثال برخی ساکنان مسکن مهر ملزم به پرداخت اجاره ماهیانه ۳۰۰ تومان هستند؛ بنابراین ما اگر مطمئن شویم هر فرد یا نهادی بخواهد برای محرومان مسکن بسازد، زمین آن را با همین نرخ دولتی تأمین خواهیم کرد.