ژاپن چگونه جهنم مسئولان فاسد شد؟

خبرگزاری تسنیم: مبارزه با فساد یکی از بایسته‌های توسعه محسوب می‌شود. در حالی که تلاش‌های بین‌المللی به دستاورد‌های قابل توجهی در این زمینه رسیده‌اند، اما این تلاش‌ها نشان دهنده چالش‌هایی است که همچنان باقی مانده است. درسی کلیدی که تجربه پیش روی ما می‌گذارد این است که مقابله با فساد، باید به طور همزمان، در دو جبهه مورد توجه قرار گیرد: پیشگیری و اقدام. هر دو رویکرد مکمل هم بوده و موجب هم افزایی می‌شوند. ژاپن به عنوان یکی از کشور‌های توسعه یافته آسیایی رتبه خوبی در بین کشور‌های مقابله کننده با فساد اقتصادی را داراست.

این کشور در سازمان شفافیت بین‌الملل رتبه ۲۰ را در بین ۱۸۰ کشور به خود اختصاص داده که نشان می‌دهد مبارزه با فساد در این کشور به صورت جدی دنبال می‌شود. بر همین اساس تجربه این کشور در مبارزه با فساد و نیز نظارت دائمی باعث شده که ژاپن به عنوان الگویی برای بسیاری از کشور‌ها در این عرصه تبدیل شود. چندی پیش طرح «اعاده اموال نامشروع مسئولان» در مجلس شورای اسلامی کلید خورد که تا کنون به امضای بیش از ۱۰۲ نماینده مجلس رسیده و براساس آن، هیئتی متشکل از نهاد‌های نظارتی، امنیتی و قضایی وظیفه بررسی اموال مسئولان را دارد که پس از بررسی‌ها در صورت حصول اطمینان از نامشروع بودن این اموال، آن‌ها را به بیت المال بازمی‌گرداند. در این مسیر تجربه کشور ژاپن می‌تواند کمک خوبی برای مسئولان کشور باشد. در بخش زیر به برخی از این خصوصیات پرداخته می‌شود: - در ژاپن درآمد کارمندان و مقامات دولتی به صورت شفاف اعلام شده و درآمد ماهیانه آن‌ها مرتباً در سایت‌هایی اعلام می‌شود. - حساب‌های بانکی کل مردم ژاپن تحت نظارت است که در راستای مبارزه با پولشویی و نیز شفافیت درآمد مردم این کشور است. - حمایت‌های مردمی و مقامات از رسانه‌های افشا کننده فساد در هر جایگاهی بسیار بالاست و خبرنگاران افشا کننده در صورت صحت ادعاهایشان تشویق می‌شوند، اما اگر مشخص شود که به قصد بدنامی مسئول دست به این کار زده برخوردی سخت و جدی با وی خواهد شد. - معمولاً اگر مقام یا مسئولی مورد اتهام باشد و پرونده برای وی تشکیل شده باشد از سمت خود استعفا می‌دهد تا نتواند از موقعیت خود برای فشار بر روند پرونده سوء استفاده کند. اگر جرم وی محرز شود از کار منفصل شده و بسته به میزان جرم محکومیت خود را سپری خواهد کرد و مجازات خواهد شد. - در ژاپن متولی اصلی مبارزه با فساد و تحت نظر گرفتن مفسدان، پلیس این کشور است که تحت تاثیر جریان یا گروه یا مقامی قرار نمی‌گیرد، اما به موازات پلیس، در پارلمان این کشور نیز بلافاصله کمیسیونی برای رسیدگی به این موضوع از سوی حزب رقیب تشکیل می‌شود و همینطور یک نهاد مستقل مبارزه با فساد که با رسانه‌ها ارتباط دارد و بصورت مردم نهاد اداره می‌شود وظیفه رسیدگی به پرونده را بر عهده دارد که این کانال‌های موازی باعث می‌شود اعمال فشار یا سلیقه بر پرونده بسیار سخت یا حتی غیر ممکن شود. - در سطوح بالا بر مبارزه با فساد به صورت واقعی تاکید می‌شود و اگر مشخص شود یک مقام از حزبی دست به تخلف یا فساد اقتصادی زده اولین محل برخورد با فرد حزب خود اوست که بلافاصله عضویت او را تعلیق می‌کند و حمایتش را از او برمی‌دارد تا روند رسیدگی به تخلف به راحتی و با سرعت دنبال شود. - اگر مشخص شود فرد متخلف دچار فساد اقتصادی کلان شده به دست مقامات، رسانه‌ها و مردم برای همیشه یا مدت زمان طولانی از عرصه سیاسی کشور حذف می‌شود بطوریکه این فشار سنگین گاهی باعث اقدام به خودکشی فرد خاطی می‌شود، اما اگر تخلف رد شود آن فرد دوباره به عرصه سیاسی کشور باز می‌گردد.

مدیرعامل تاکاتا که یک تامین‌کننده مطرح قطعات خودرو است، از سهامداران و همچنین عموم مردم بابت ایراد ایربگ‌های ساخت این شرکت با تعظیم بلندی عذرخواهی کرد - عذرخواهی و ابراز پشیمانی مقامات و مسئولان محلی و کشور ژاپن در این کشور تبدیل به امری عادی و روزانه شده و روزانه شاهد این موضوع در رسانه‌های ژاپن هستیم که بسته به میزان اشتباه (و نه تخلف یا فساد اقتصادی) از مردم عذرخواهی کرده و خواهان بخشش آن‌ها برای ادامه مسئولیت خود هستند که این موضوع گاهی به تعظیم‌های طولانی مدت و حتی گریه مسئول منجر می‌شود.

رییس و مدیران شرکت "نیروی برق توکیو " از روستاییان آسیب دیده از تشعشعات رادیو اکتیو نیروگاه اتمی فوکوشیما عذرخواهی کردند - به دلیل مبارزه قاطع و جدی همه جانبه با فساد در ژاپن معمولاً حجم فساد گسترده نبوده و معمولاً بیش از ۱۰ هزار دلار را در بر نمی‌گیرد، زیرا در مراحل اولیه با فساد برخورد می‌شود و اجازه توسعه و تعمیق آن داده نمی‌شود. همین موارد و اقدامات که بطور مرتب و روزانه دنبال می‌شود باعث شده که ژاپن یکی از کشور‌های پیش رو در مبارزه با فساد و الگوی بسیاری از کشور‌ها باشد بطوریکه حتی از کشور‌های اروپایی برای مطالعه تجربه موفق ژاپن به این کشور سفر کرده و از آن الگو برداری می‌کنند.