گندم صادراتی کیلویی ۸۰۰ تومان!؟

خبرگزاری ایسنا: صادرات گندم در هشت ماهه نخست امسال در حالی افزایش چشمگیری پیدا کرده است که قیمت آن برابر با نرخ خرید تضمینی این محصول استراتژیک در سال ۱۳۹۲ یعنی حدود ۸۰۰ تومان است و مشخص نیست که وزارت جهاد کشاورزی که از سویی به دنبال افزایش نرخ خرید تضمینی گندم است، چگونه و با چه حساب و کتابی آن را با این قیمت صادر می‌کند.

بر اساس آمار رسمی منتشر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، در هشت ماهه نخست امسال بیش از ۲۳۱ هزار و ۵۰۰ تن گندم به ارزشی بالغ بر ۵۸ میلیون و ۹۰۰ هزار دلار به کشورهای مختلف صادر شده است که از نظر وزنی ۱۳۵۷.۸۱ درصد و از نظر ارزشی ۷۷۵.۱۹ درصد رشد را نسبت به همین بازده زمانی در سال گذشته نشان می‌دهد.

البته پیش از این نیز یزدان سیف - مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران - در این باره گفته بود برای صادرات یک میلیون گندم برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تا امروز قریب به ۴۰۰ هزار تن گندم و مشتقات آن برای صادرات به فروش رفته است و همین الان نیز یک کشتی گندم دروم برای یکی از شرکت‌های معتبر ایتالیایی که مهد تولید پاستای دنیاست، بارگیری شده و این مساله خود نشان‌دهنده کیفیت بالای گندم ایرانی به ویژه گندم دروم است. البته یکی از علت‌های کند بودن روند صادرات گندم این است که اکثر مشتریان خارجی برای اطمینان از سلامت گندم و کیفیت آن، از سیلوهای ما نمونه‌برداری کرده‌اند که تاکنون با موفقیت روبه‌رو بوده و مشتریان خارجی به کیفیت گندم ایرانی واقف شده‌اند و تا پایان امسال نیز امیدواریم ۶۰۰ هزار تن دیگر گندم صادر شود.

وی همچنین در خصوص نرخ جهانی گندم که فاصله بسیاری با نرخ خرید تضمینی آن در کشور دارد، اظهار کرد: بسیاری از کشورها یارانه‌های بسیاری را به صورت پنهانی برای عرضه گندم به بازار ارائه می‌کنند، به عنوان مثال؛ هفته گذشته روسیه اعلام کرد که هزینه حمل گندم از سیلوها تا مقصد صادراتی را به گندمکارانش پرداخت می‌کند، اما کیفیت گندم ما به جایی رسیده است که با وجود هزینه‌های بالای تمام شده از جمله بهره بانکی ۲۴ درصد که هیچ جای دنیا این گونه به کشاورز تحمیل نمی‌شود که این شرایط باعث شده تا امروز گندم در بندر FOB صادراتی ایران به قیمت ۲۴۳ دلار و FOB آسیابانی ۲۱۲ دلار به ازای هر تن به فروش برسد.

گرچه گندم یک محصول استراتژیک به شمار می‌ رود که بر اساس سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی در دوره کنونی، دولت باید از تولید و خودکفایی آن آسوده‌خاطر شود؛ بنابراین تحت هر شرایطی باید از آن حمایت کند. اما سوال اینجاست که اگر نرخ‌های جهانی گندم اجازه صادرات این محصول استراتژیک را به قیمتی بالاتر از ۹۰۰ تومان نمی‌دهد و ما مجبوریم این محصول را به قیمت کیلویی ۸۷۸ تومان به صورت میانگین صادر کنیم، چرا باید برای تولید آن این همه هزینه کنیم که روی دست کشاورزان و دولت باقی بماند و مجبور شویم تا آن را به هر قیمتی صادر کنیم.

البته این یارانه‌هایی که دولت برای تولید گندم می‌پردازد، سوای یارانه‌ها و مشوق‌هایی است که برای صادرات آن می‌پردازد که در این صورت باید میزان ضرر و زیان تولید و صادرات گندم را بسیار بیشتر از این مسئله دانست آن هم تولیدی که با تغییر شرایط اقلیمی فاصله معناداری نسبت به گذشته پیدا می‌کرد، چرا که بر اساس آمار رسمی منتشر شده، دولت در سال گذشته ۱۱.۵ میلیون تن گندم از کشاورزان به صورت تضمینی خریداری کرد حال آنکه به دلیل آنچه که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تغییر شرایط اقلیمی و جوی و کاهش بارندگی می‌دانند، خرید تضمینی این محصول استراتژیکی در سال جاری به زحمت از مرز هشت میلیون تن عبور کرد. چراکه به گفته مجری طرح گندم، کاهش تولید و خرید تضمینی گندم به دلیل کاهش عملکرد در اراضی دیم به دلیل نامناسب بودن شرایط اقلیمی بوده است.

به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی به جای تاکید بر افزایش قیمت، تولید، ذخیره و صادرات گندم با ضرر و زیان هنگفت باید راهکار دیگری را بیندیشد تا از سویی خودکفایی گندم حفظ شود و کشور با چالشی به نام بحران نان مواجه نشود و از سوی دیگر بار هزینه از روی دوش دولت برداشته شود که می‌توان به تغییر مکانیزم خرید گندم از کشاورزان توسط بورس کالا به جای دولت که اخیرا در دستور کار مسئولان نیز قرار گرفته است، اشاره کرد.