ساز و کار تحقق وعده ۵ میلیون شغل قالیباف چگونه است؟

سرویس اقتصادی فردا: اسحاق جهانگیری امروز در آیین بهره برداری از مرحله نخست اتصال فیبرنوری به منازل در سخنانی گفت: برخی می گویند و شعار می دهند که می خواهند این میزان شغل ایجاد کنند، این برادر عزیز یا شغل ایجاد نکرده یا عدد و رقم متوجه نمی شود. این گفته های جهانگیری به وعده های قالیباف برای ایجاد 5 میلیون اشتغال مربوط می شود که ظاهرا دولت مردان یازدهم معتقدند ظرفیت های اقتصاد محدود بوده و امکان ندارد. در همین رابطه با دکتر مهدی صادقی، رئیس دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید:

فردا: آقای جهانگیری امروز گفتند کسانی که آمار می دهند برای ایجاد اشتغال یا آمار و ارقام را نمی فهمند یا تا به حال شغلی ایجاد نکردند. نظر شما درباره تحقق وعده آقای قالیباف برای ایجاد 5 میلیون شغل چیست؟

یکی از معضلات در شرایط فعلی و آینده کشور بحث اشتغال، به ویژه اشتغال جوانان است. مطابق آمار و اطلاعات موجود سالیانه 1300000 یا 1200000 به جمعیت فعال کشور اضافه می شوند و باید برای این جمعیت فعال، فکری کنیم چرا که در آینده با بحران جدی روبه رو خواهیم بود. این موضوع جدای از آن است که در شرایط فعلی کشور با بحران بیکاری به شکل عمیق مواجه هستیم و هم بیکاری پنهان و بیکاری آشکار را در نظام اقتصادی کشور مشاهده می کنیم که بر هیچ کسی پوشیده نیست.

بر این اساس در 4 سال آینده حداقل حدود 5 میلیون نیروی انسانی به جمعیت نیروی فعال کشور اضافه خواهد شد و برای این نیروی انسانی اضافه شده باید فکر کنیم؛ پس آن طور که گفته شده است که ما باید 5 میلیون شغل ایجاد کنیم تازه آن نیروی انسانی است که 4 سال آینده به روی صحنه می آید و در کنار این ما نیروی انسانی را داریم که هنوز شرایط شغلی برای او فراهم نیست و همین نیروی انسانی موجود و فاقد شغل بعد از 4 سال به همین شکل باقی خواهد ماند.

بدون پایگاه داده های نیروی انسانی نمی توان برنامه ریزی کرد

به نظر بنده طرح مطرح شده توسط آقای قالیباف پایه آماری خوبی را فراهم می کند. متاسفانه درخصوص پایگاه اطلاعاتی سرمایه انسانی اطلاعات متقن و تفضیلی نداریم. همین که بتوانیم در فضای سایبری اطلاعات نیروهای انسانی را ساماندهی کنیم برای برنامه ریزی نیروی انسانی بسیار تعیین کننده است. ما نمی توانیم برنامه ریزی نیروی انسانی کنیم الا اینکه پایگاه داده های نیروی انسانی را در سطح ملی به صورت کامل داشته باشیم در این طرح بیان شده که نیروی انسانی بالای 18 سال که فاقد موقعیت شغلی هستند و توانایی های متفاوتی دارند در آن پایگاه اطلاعات خودشان را وارد کنند و بعد از ورود اطلاعات شرایط برنامه ریزی برای ما فراهم می شود بنابراین حداقل خاصیت این طرح این است که ما را با نظام جامع آمار نیروی انسانی در اینده مواجه خواهد کرد.

کمک به کارفرمایان

نکته دیگر این است که اگر نظام جامع آماری داشته باشیم، کارفرمایان اقتصادی که نیازمند استفاده از نیروی انسانی هستند با اطلاعات بسیار گسترده از نیروی انسانی مواجه خواهند بود. در حال حاضر اگر کارفرمایان با مشخصه خاصی نیروی انسانی نیاز داشته باشند به راحتی نمی توانند به نیروی انسانی دسترسی پیدا کنند؛ بلکه باید آگهی های گران قیمت منتشر کنند و بعد از انتشار اگهی اطلاعات نیروی انسانی را جمع آوری کرده و از آنها گزینش کنند؛ اما پایگاه اطلاعات نیروی انسانی به کارفرمایان کمک خواهد کرد که نیروی انسانی مدنظر را از جمع کثیری انتخاب کنند.

فردا: به نظر شما پایگاه آماری و اطلاع رسانی تا چه اندازه عملیاتی است؟

فضای سایبری و نرم افزاری و زیربناهای مربوطه موجود به خوبی کمک خواهد کرد که اطلاعات را از نیروی انسانی فراهم کنیم و خوبی آن این است که توسط خود نیروی انسانی اطلاعات وارد سیستم می شود و اطلاعات هم بسیار قابل قبول و دقیق خواهد بود و در آینده برنامه ریزی نیروی انسانی آیتم بسیار تعیین کننده است.

فردا: بعد از صحبت آقای جهانگیری کلیپی از وعده آقای روحانی در انتخابات گذشته منتشر شد که وی وعده افزایش اشتغال به 4 میلبون نفر در صورت افزایش تعداد گردشگر به 10 میلیون نفر را داده بود که محقق نشد، ضعف سیاست های اقتصادی دولت در حوزه اشتغال و بحران بیکاری چه بود؟

مشکل این بود راههایی را که منجر به ایجاد اشتغال می شد شاید و باید پیگیری نکردیم. به عنوان مثال 70 درصد از صنایع ما با زیر 50 درصد ظرفیت کار می کنند پس پتانسیل قابل توجهی در استفاده از صنایع داریم این صنایع تولید کننده کالاها هستند در کنار این تولید کالاها ما تولید خدمت را هم داریم مثل خدمات بیمه بانک مستغلات و... به نظر می رسد اگر ما ظرفیت صنایع را استفاده کنیم و برای ظرفیت های خالی برنامه ریزی کنیم اشتغال قابل توجه ای اتفاق می افتد. در وعده ای که دولت یازدهم داد صرفا می خواستیم با صنعت گردشگری اشتغال ایجاد کنیم؛ در صورتی که ایجاد گردشگری پتانسیل لازم ندارد؛ اما صنایع ما که صنایع خوبی هستند و کالاهای قابل رقابت تولید می کنند این ظرفیت را دارند که اگر از تمام امکانات استفاده کنند نیروی انسانی به شکل کامل می توانند مورد استفاده قرار بگیرد. پس اشتباه گذشته این بود که باید در کنار دیپلماسی سیاسی دیپلماسی اقتصادی کشور را فعال می کردیم.

دیپلماسی اقتصادی به این معنا که صنایع داخلی مورد توجه قرار بگیرد در حالی که بازارهای داخل تنها 30 درصد تقاضای مورد نیاز به صنایع ما را فراهم می کند ما برای این که تقاضای مورد نیاز برای صنایع فراهم کنیم باید دیپلماسی اقتصادی را در دستور نخست فعالیت های بین المللی خودمان قرار دهیم. اگر به صورت جدی دیپلماسی اقتصادی را دنبال کرده و بازارهای منطقه را دقیق شناسایی می کردیم که حدود 450 میلیون جمعیت در بازارهای منطقه داریم به خوبی می توانستیم از آن در تامین تقاضای محصولات داخلی استفاده کنیم.