دوره‌های پرمصرف برق و گاز و وظایف ما و دولت

روزنامه خراسان: هوا در اکثر نقاط کشور سرد شده است و احتمال قطعی یا کاهش فشار گاز وجود دارد. سخت است سپری کردن این روزهای سخت بدون گاز، اما چاره چیست؟ اگر مصرف همچنان افزایش یابد سهمیه بندی و کاهش فشار تنها راهکار خواهد بود. شاید بگویید که راهکار آن بود که دولت ها به وظایف خود عمل می کردند و با تقویت تولید و شبکه توزیع، گاز کافی برای این روزها آماده می کردند.

این نقد در برخی موارد صحیح است؛ برخی کم کاری ها و تعلل ها باعث شده است که زیرساخت کافی برای انتقال گاز به همه نقاط کشور به صورت متعادل وجود نداشته باشد. اما باید بدانیم که حتی اگر این خط لوله ها به موقع افتتاح می شد و فازهای تکمیل نشده پارس جنوبی هم در مدار بود، احتمالا معضل تامین گاز در این روزهای خاص، باز هم وجود داشت. منظور از روزهای خاص، همین امروز و فرداست؛ روزهای انگشت شماری در سال که هوای اکثر نقاط کشور، همزمان به شدت سرد می شود. شرایطی که ممکن است در برخی از سال ها، حتی یک روز هم رخ ندهد.در این روزهای خاص، مصرف به یکباره و به شدت افزایش می یابد و تامین گاز برای این روزها، واقعا دشوار است؛ حتی اگر توان فنی و مالی ایجاد زیرساخت گازرسانی در این روزها وجود داشته باشد، تعبیه آن به لحاظ اقتصادی عقلانی نیست. چرا که باید سرمایه گذاری هنگفتی در تولید و زیرساخت انجام دهیم؛ فقط برای چند روز احتمالی. اگر خودمان در مقام تصمیم باشیم، بین گزینه های مختلف، ایجاد کیلومترها خط لوله پشتیبان برای چند روز خاص احتمالی را انتخاب نخواهیم کرد. مثلا ترجیح خواهیم داد به برخی نقاط کشور که هنوز در تمام روزهای سال از گاز محروم اند، خط لوله بکشیم یا پول آن سرمایه گذاریِ احتیاطی برای روزهای خاص را خرج آموزش یا ایجاد شغل کنیم. قطعا قبول نخواهیم کرد که سرمایه گذاری هنگفتی در کشور انجام شود و در 360 روز سال بدون استفاده بماند و چند روزی شاید به کار آید. این شرایط، در حالت فردی به مانند آن است که ما برای چند روز خاص احتمالی، یک امتیاز گاز بیشتر بخریم! در این مثال فرضی، آیا ما حاضریم به خاطر این چند روز سرد که احتمالا فشار گاز افت می کند، امتیاز یک کنتور اضافه گاز را بخریم و هزینه های لوله کشی و تجهیزات مازاد را بپردازیم؟ اکثر افراد، قطعا این کار را نخواهند کرد بلکه ترجیح خواهند داد در این روزها کمی صرفه جویی کنند تا بگذرد.

موضوع روزهای اوج مصرف، یک مسئله پیچیده در تامین انرژی است. همین موضوع در مورد برق هم صادق است؛ باید میلیون ها دلار سرمایه گذاری شود و نیروگاه هایی ساخته شود تا در زمان اوج مصرف - معمولا اواسط تابستان- برق شبکه را تامین کند و در روزهای دیگر سال خاک بخورد. یک راه حل آن است که در این روزها تمام صنایع تعطیل شوند تا گاز و برق خانگی تامین شود (این اتفاق که در کشور رخ می دهد، خسارت های اقتصادی و زیست محیطی مختلفی دارد). راهکار دیگر هم آن است که بهای انرژی در این روزهای خاص، آنقدر بالا برود که هزینه آن سرمایه گذاری اضافه تامین شود!