کالاهای عجیبی که پس از برجام وارد ایران شد

روزنامه جوان: در سال‌هایی که دلارهای فراوان ناشی از نفت به کشور سرازیر می‌شد واردات و قاچاق تقریباً هر کالای تولیدی در خارج و مشابه را به ایران گسیل می‌کرد که مهم‌ترین دلیل آن پایین بودن ارزش‌های خارجی و پر قدرت بودن پول‌های ایرانی بود، در این شرایط تولیدکننده داخلی در مقابله با همتایان خارجی روز به روز به حاشیه می‌رفت اما تحریم‌ها ناگهان واردات سنگ قبر و چوب بستنی و... را محدود کرد و دولتمردان کارهای گذشته را به شدت مذمت کردند. اما بعد از جدی‌شدن مذاکره 1+5 و آغاز دوران پساتحریم به‌خصوص از نیمه دوم سال قبل به بعد دوباره در لیست واردات رسمی آمار گمرک کالاهای عجیب و غریبی دیده می‌شود که مخاطب آنها کمتر از یک درصد جامعه است. قرار بود پسابرجام فرصتی برای عقب‌ماندگی از تکنولوژی و به‌روز کردن تجهیزات کارخانجات باشد تا بهره‌وری و کارایی‌ها را بیشتر کند. با این حال نگاهی به ترکیب واردات در ماه‌های پس از برجام نشان می‌دهد همچنان واردات این محصولات با محدودیت‌های جدی روبه‌رو است و نگرانی تبدیل ایران به بازاربرندهای خارجی و کالاهای فوق لوکس در حال تحقق یافتن است و هنوز هم اقتصاد ایران پذیرای چوب بستنی‌های آلمانی، خاک مخصوص گربه، انواع قفس و محل نگهداری حیوانات و... است.

در این‌باره مجیدرضا حریری نایب رئیس اتاق ایران چین درباره علت تغییر نکردن ترکیب واردات و میزان واردات کالاهای سرمایه‌ای به «جوان» گفت: اقتصاد ایران با محیط کسب و کار موجود قادر به جذب سرمایه‌های خارجی نیست در حالی که باید برای عقب‌ماندگی کارخانجات در تجهیز ماشین‌آلات جدید تلاش جدی‌تر و برنامه‌ریزی‌های بیشتری داشت. وی ادامه می‌دهد: اساساً اقتصاد موجود توان جذب سرمایه‌های خارجی را ندارد و نگاه‌های کوتاه‌‌مدت در کنار احتیاط طرف‌های خارجی باعث می‌شود به بازار ایران به عنوان یک بازار مصرفی نگریسته شود. وی تأکید می‌کند: تا زمانی که فضای کسب و کار کشور تمایل به سرمایه‌گذاری در میان ایرانی‌ها را فراهم نکند و تا زمانی که قوانین دارای ثبات مناسبی نباشند که در آن تولیدکنندگان به خود اجازه برنامه‌ریزی بلند‌مدت ندهند، با افزایش درآمدهای نفتی تنها واردات کالاهای مصرفی بیشتر می‌شود.

اظهارات این کارشناس اقتصادی نشان می‌دهد محیط اقتصادی ایران قادر به جذب سرمایه‌های خارجی و به‌روزرسانی کارخانجات نیست زیرا مسیر اقتصاد و سودی که در آن تعریف شده به نفع تولید نیست. از این رو است که حتی تغییر شرکای اقتصادی پس از برجام نیز نه تنها کمکی به بیشتر شدن کالاهای سرمایه‌ای نکرده بلکه واردات کالاهای عجیب و غریب را در لیست واردات کالاهای گمرکی افزوده است. کالاهای عجیب و غریب پسابرجام بر اساس آمار گمرک بیش از 86 تن تفلون به ارزش دلاری 196 هزار و 869 و ارزش ریالی 6 میلیارد و 64 میلیون و 636 هزار و 295 وارد کشور شده است که سهم چین از این مقدار حدود 86 تن و 403 کیلوگرم است و پس از آن هند با صادرات 60 کیلوگرم به ارزش دلاری یک هزار و 767 و ارزش ریالی 54 میلیون و 596 هزار و 86 در رده دوم قرار دارد. همچنین براساس آمار گمرک در شش ماه منتهی به شهریور ماه سال جاری، بیش از دو تن دستگاه ضربان قلب جنین وارد کشور شده است که ارزش دلاری آن 314 هزار و 629 و ارزش ریالی‌اش 9 میلیارد و 624 میلیون و 729 هزار و 185 بوده است. این دستگاه‌ها از امریکا تایوان و چین بوده است. اما در حالی که کارخانجات ساخت بشکه در حالت نیمه‌تعطیل یا تعطیل قرار دارند، طی شش ماه منتهی به شهریور بیش از 176 تن بشکه به ارزش دلاری 697 هزار و 348 و ارزش ریالی 21 میلیارد و 392 میلیون و 151 هزار و 651 وارد کشور شده است. همچنین براساس آمار گمرک در هفت ماهه نخست سال 95، بیش از 218 تن سنجاق قفلی از کشور چین و ترکیه وارد کشور شده که براساس آن حدود 406 هزار دلار ارز از کشور خارج شده که ارزش ریالی این میزان واردات 12‌میلیارد ریال در آمار گمرک ثبت شده است. گفتنی است از این حجم واردات، یک تن سنجاق قفلی از کشور ترکیه و حدود 217 تن از کشور چین وارد ایران شده است.

به گفته رئیس سازمان گسترش و نوسازی وقت علاوه‌بر کالاهای مذکور همچنین 52 تن کلوخ‌شکن، 928 تن سرپیچ لامپ، 23 تن توپ بدمینتون، 1/5 تن رطوبت‌سنج و... وارد شده است.

اما در لیست کالاهای سال 94 هم کالاهای عجیب‌تری مانند خاک گربه، سنگ قبر، کاهوی چینی، چوب بستنی، خون حیوان و انسان، شن و ماسه، کالاهای کریسمس و هالوین و... نیز به چشم می‌خورد. به عنوان نمونه در آمار پنج ماهه نخست سال 94 گمرک، 22 هزار و 992 کیلوگرم خون انسان و خون حیوان برای مصارف درمان و پیشگیری یا تشخیص بیماری و به ارزش 3 میلیون و 304 هزار و 99 دلار به کشور وارد شده است. وارد کردن اشیا برای جشن کریسمس از چین با ارزش بیش از 120میلیون تومان یعنی حدود 42 هزار دلار آن هم در چهار ماه اول سال 94 یعنی در بازه زمانی بین مارس تا ژوئیه یا واردات 73 میلیون تومانی کلاه‌گیس و ریش مصنوعی از چین و امارات از نمونه‌های دیگر واردات عجیب و غریب در کشور است. همچنین آمارهای گمرکی نشان می‌دهد در چهار ماهه نخست همین سال کمتر از 400 میلیون تومان صرف خرید شن و ماسه طبیعی از چین، آلمان، ترکیه و هلند وارد شده است، واردات مانکن از چین، امارات، آلمان، اسپانیا و ترکیه نیز در این مدت به 280 میلیون تومان می‌رسد. مدیریت واردات یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین برنامه‌های مدیریت منابع ارزی و حفظ و ایجاد اشتغال است که باید بیش از همه به آن توجه کرد و اجازه نداد فرصت‌های شغلی با واردات برخی کالاها از بین برود، آیا روند واردات کالاهای عجیب و غریب بیشتر خواهد شد یا دولت با برنامه‌ریزی صحیح مانع از تکرار اشتباهات قبلی خواهد شد؟