احتمال تاخیر دوباره در ورود هواپیماهای ایرباس و بوئینگ

خبرگزاری تسنیم: جلسه بعدی مذاکره با نمایندگان ایرباس هفته آینده در تهران برگزار می‌شود و به گفته مسوول عالی مذاکره کننده ایرانی، در این جلسه نمایندگان دو طرف به موضوعات حقوقی قرارداد خرید 111 فروند هواپیما رسیدگی می‌کنند. طبق خبری که اصغر فخریه کاشان به پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی داده است مذاکرات با ایرباس در بخش مالی و فنی به پایان رسیده است و با صدور مجوز خزانه داری آمریکا تا پایان سال 2016 چندین هواپیمای نو وارد ناوگان هوایی ایران خواهد شد. قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل این خبر را هم می‌دهد که ممکن است مذاکرات با بوئینگ زودتر به نتیجه برسد و هواپیماهای ساخت این شرکت زودتر از ایرباس وارد تهران شوند. فخریه کاشان هم چنین از مذاکرات 4 کشور سازنده ایرباس با آمریکا خبر داد و گفت: وزرای خارجه کشورهای سازنده هواپیمای ایرباس به آمریکا فشار آورده‌اند و با مقامات آمریکایی دیدار و مذاکره داشته‌اند؛ موضوعی که این هفته در اجلاس کاپا از سوی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی مورد تاکید قرار گرفت. وی با اشاره به برگزاری دوباره اجلاس کاپا طی دو سال در تهران این را گفت که نهایی شدن قرارداد خرید هواپیما خواست جامعه جهانی است و به غیر از ما، کشورهای زیادی هستند که با فشار به آمریکا خواهان صدور مجوز اوفک هستند. سرانجام آمریکا نیز تحت تاثیر فشارهای جهانی مجوز فروش هواپیمای نو بوئینگ و ایرباس به ایران را صادر کرد. گفت‌و گو با قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل می‌خوانید: به عنوان مسوول مستقیم مذاکره کننده از طرف وزارت راه و شهرسازی بفرمایید که مذاکره با ایرباس برای خرید هواپیماهای نو به کدام مرحله رسیده است؟ مذاکرات با ایرباس متوقف نشده است و کماکان ادامه دارد، علت هم این است که درباره بندهایی از قرارداد ما با ایرباس هنوز توافق نشده است و قاعدتا باید درباره موضوع‌های مختلفی به توافق نهایی برسیم. این بندها بیشتر مربوط به مواردی است که اگر بار دیگر شرایط به گونه‌ای باشد که ایرباس نتواند به تعهدات خود عمل کند مثل برگشت احتمالی تحریم‌ها، بار حقوقی آن لحاظ شود و به ما جریمه بپردازد. اگر چه اعتقاد ما بر این است که تحریم‌ها بازنمی گردد چرا که درحال حاضر بین اروپا و آمریکا آن اجماع قبلی وجود ندارد، اما برای اینکه خوشبین هم نباشیم باید قرارداد را به گونه‌ای ببندیم که انگار شرایط عادی برقرار است یعنی شرایطی که قبلا هم وجود داشته است و ما همه خریدها را انجام می‌دادیم و هیچ ماده و بندی هم نبود که بگوید اگر چنین شد چه کاری باید کرد. مثل هر کشور دیگری ایرباس باید رفتار مساوی و یکسانی با ما داشته باشد. طبیعی است که آنها هم نقطه نظرات خودشان و نگرانی‌های خودشان را دارند. ما هم چیزی را می‌خواهیم امضا کنیم که منافع مملکت را در پی داشته باشد لذا این بخش عمده ای است که باقی مانده است. پیش تر از ادامه مذاکرات در بخش مالی این قرارداد خبر داده بودید، تفاهم مالی به کجا رسید؟ خبر خوش ما هم در این قسمت است. مسایل بانکی و فاینانس که باید به صورت سه جانبه بین ما و ایرباس و شرکت فاینانسر مذاکره و حل می‌شد، حل شده است و حتی ایرباس به سمت ساخت لگویی که اسم ایران ایر روی هواپیماها نصب شود، رفته است. این درحالی است که دو ماه قبل سازندگان قطعات و اجزای هواپیما رغبتی به مذاکره با ایران نداشتند اما در دو ماه اخیر این مشکل حل شده است و با چندین شرکت سازنده صندلی، موتور هواپیما و سایر تجهیزات داخلی و مسایل فنی مذاکره داشته‌ایم. اطلاعات و گزارش‌هایی که از مذاکره کنندگان فنی دریافت می‌کنیم حکایت از این دارد که خوشبختانه این عدم تمایلی که تا دو ماه پیش بین سازندگان قطعات وجود داشت رفع شده و آنها برای مذاکره به ایران آمده‌اند. این تغییر فضا چطور به وجود آمد؟ برجام یک فرآیند است و اینگونه نیست که انتظار داشته باشیم از فردای امضای توافقنامه مسایل حل خواهد شد، تحریم‌ها یک فرایند چندین ساله بود و رفع آن هم زمان می‌برد. اگرچه برجام به لحاظ حقوقی این تصمیم نهایی 1+5 را در خود دارد که تحریم‌ها برداشته می‌شود، ولی برداشته شدن تحریم‌ها در بانک‌ها و شرکت‌ها مستلزم طی مراحلی است. فرایند به گونه‌ای است که به تدریج بانک‌ها و موسسات به بررسی این موضوع می‌پردازند که کارها را چگونه پیش ببرند و چگونه بخواهیم احساس گشایش بیشتر داشته باشیم و اگر می‌بینید که امروز اتفاقات خوبی می‌افتد و برخی قطعاتی که امکان خریداری آنها نبود مثل رادارها، سیستم‌های نرم‌افزاری و امنیتی به این دلیل است که تحریم‌ها به تدریج برداشته می‌شود و برجام اثر خود را می‌گذارد. آیا این وضعیت و تمایل در بین بانک‌های اروپایی هم وجود دارد؟ بین فایناس و عملیات بانکی اختلاف وجود دارد. در عملیات بانکی وقتی پولی از ایران می‌خواهد خارج شود یا پولی به ایران بیاید هنوز در بانک‌های بزرگ مشکل وجود دارد، البته درحال حاضر بانک‌های کوچک در کشورهای مختلف با ایران همکاری دارند. اما ما در فاینانس هواپیما قرار نیست پولی پرداخت کنیم و چون پولی پرداخت نمی‌کنیم قاعدتا این سوال که بانک‌ها چه می‌کنند موضوعیت پیدا نمی‌کند البته بخش‌هایی از پول را که خودمان باید بدهیم،‌ در غالب توافقاتی که با بانک‌ها شده است، حل کرده‌ایم. این تفاهم‌نامه به خرید چند فروند هواپیما از ایرباس منجر خواهد شد و با چه میزان اعتباری؟ به خرید 111 فروند هواپیما از ایرباس رسیده‌ایم و قیمت‌هایش متغیر است و کل این خرید به اعتباری کمتر از ده میلیارد دلار می‌رسد. آیا A380 هم در لیست خرید هست یا خیر؟ و اگر موجود هست چند فروند؟ خرید A-380 اختیاری‌ست و هیچ الزامی در خرید آن نداریم. می‌توانیم به جای آن هر مدل دیگری که مایل باشیم بخریم. شما از خرید این هواپیماها با تخفیف 50 درصدی خبر داده‌اید. این پنجاه درصد از مبلغ کل هواپیما است؟ اینطور نیست که همه این تخفیف را گرفته باشیم. قیمت‌هایی که در کاتالوگ هواپیما می‌نویسند معمولا قیمت‌های غیر واقعی است اما معمولا وقتی خرید هواپیما به مرحله آخر می‌رسد روی این قیمت سی، چهل درصد تخفیف وجود دارد. آنچه ما مذاکره کرده‌ایم این است که میزان تخفیف را بیشتر کرده‌ایم نه اینکه 50 درصد تخفیف گرفته‌ایم ولی می‌شود گفت اگر به طور متعارف سی درصد تخفیف داده می‌شود ما توانسته‌ایم این تخفیف را به پنجاه درصد برسانیم. زمان تحویل هواپیماهای خریداری شده مشخص است؟ با صدور مجوز آمریکا تا پایان سال 2016 چندین هواپیما وارد کشور خواهد شد اما اگر اوفک تاخیر کند که تا به حال هم کرده است این زمان دیرتر خواهد شد. شما اعتراض خود را اعلام کرده‌اید؟ این ایراد اساسی است که ما هم به ایرباس هم به امریکا و هم سایر سازندگان ایرباس که شامل 4 کشور می‌شود داشته‌ایم. اینکه آنها به تعهداتشان عمل نکرده‌اند و طبق توافق اولیه باید خیلی زودتر از اینها و در انتهای ماه ژوئن مجوز اوفک را می گرفتند اما اوفک با بهانه ها و دلایل مختلف تا به حال تاخیر کرده است. نظرات مختلفی هم عنوان می شود. اینکه تا برای بویینگ مجوز صادر نشود برای ایرباس هم صادر نمی شود. نظریه دوم این است که این قرارداد را تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا معطل نگه می دارند و نظریه دیگر می گوید خرید هواپیما انقدر پیچیدگی دارد که زمان‌بر است و مساله کنترل صدها هزار قطعه در هواپیما وجود دارد. پاسخ شفافی که به شما داده‌اند چه بوده است؟ و آیا مذاکرات مستقیم یا مکتوب بین شما و اوفک و یا حتی آمریکا بر سر موضوع خرید از ایرباس انجام گرفته است؟ وزارت امور خارجه که در جریان کامل مذاکرات ما با ایرباس و بوئینگ است. دائما با وزارت خارجه آمریکا و با اوفک در تماس است و فشار سنگینی را به آنها وارد می‌کند. وزرای خارجه کشورهای سازنده هواپیمای ایرباس هم به آمریکا فشار آورده‌اند و دیدار و مذاکره داشته‌اند. از طرفی همیشه از سوی وزارت خارجه آمریکا گفته شده است که این مجوز صادر می‌شود. البته باید در نظر داشته باشیم این مجوز را وزارت امور خارجه صادر نمی کند اداره مستقلی صادر می‌کند که خیلی هم از وزارت امور خارجه تبعیت ندارد. اگر چه فشار دولت آمریکا بر اوفک محسوس است. کما اینکه بوئینگ اعلام کرده است برای فروش هواپیما مشکلی با ایران ندارد. نتیجه هم همان شد که پیش‌بینی می‌کردیم و جناب وزیر راه و شهرسازی در سخنرانی اخیرشان به آن اشاره کردند. آمریکا زیر بار فشار ایران و جامعه جهانی سرانجام تاب نیاورد و مجوز فروش هواپیمای نو ایرباس و بوئینگ به ایران را صادر کرد. بعد از اعلام دوباره بوئینگ و اشتیاقی که برای مذاکره وجود دارد، شما تصمیم جدیدی برای قرارداد با بویینگ دارید؟ بوئینگ متن قرارداد را فرستاده است و قرار بر این است که هفته آینده به تهران بیایند. البته تاکنون چهار بار به ایران آمده و با یکدیگر مذاکره داشتیم و موافقنامه عدم افشای اطلاعات را امضا کرده‌ایم. و آیا مذاکره با بوئینگ هم به سختی مذاکره با ایرباس خواهد بود؟ مذاکره با بویینگ به لحاظ زمانی دیرتر شروع شده است ولی به نظر می‌آید زودتر انجام شود، برای اینکه ساختار مذاکره با بوئینگ متفاوت با ساختار ایرباس است. به عنوان مثال بوئینگ خودش همه مسوولیت‌های سازندگان دست دوم را دارد از موتور تا غیره... . اما در ایرباس اینگونه نیست. دو شرکت مختلف با دو استاندارد مختلف هستند و به همین دلیل مذاکره با ایرباس سخت‌تر و مذاکره با بوئینگ آسان‌تر است باید بیایند و بنشینیم و مذاکره کنیم و ببینیم آیا واقعا مذاکره با بوئینگ آسان تر است؟ البته بویینگ خیلی علاقه‌مند به حفظ بازار ایران است و سعی دارد تلاش کند تا زودتر این رابطه را برقرار کند.