نظر جمشید پژویان درباره کمپین خودرویی

سایت شهر: جمشید پژویان از پایه گذاران و رییس سابق شورای رقابت از منتقدان جدی صنعت فعلی خودروسازی در کشور است. با این استاد دانشگاه و اقتصاددان کشور درباره حال و هوای این روزهای این صنعت گفت و گو کردیم که می خوانید: آیا واقعا کمپین تحریم خرید خودروی صفر وجود دارد و اثرگذار بوده یا قدرت خرید مردم افت کرده است؟ واقعیت این است که بله. به عبارتی ممکن است که عده ای اشتباه کنند و یا اینکه بنا به دلایلی بخواهند چنین کمپینی راه بیندازند که این‌ها هم گاهی اتفاق می‌افتد اما گاهی اکثریت مردم به یک موضوعی که بسیار آشکار هست، توجه می‌کنند. وقتی اتومبیل‌هایی با کیفیت بسیار پایین و قیمت بسیار بالا به مردم ارائه می‌شود و مسئولین امر نمی‌توانند کاری انجام دهند و ورود نمی کنند، مردم وارد عمل می‌شوند. این کمپین هم زاییده حرکت مردم است. آینده کمپین تحریم خودروی صفر را چطور می‌بینید و چه تبعاتی برای صنایع خودروسازی خواهد داشت؟ مردم اگر این کمپین را ادامه دهند یا تغییر و تحولات بسیار مثبت در صنعت خودرو اتفاق می‌افتد و وزارت صنایع خودش را جمع و جور می‌کند و از سلطنتی که بدون رقیب به مدت ۵۰ -۶۰ سال داشته، دست می‌کشد و یا اینکه در خودروسازی‌ها تخته می‌شود. هیچ دلیلی ندارد که ما خودرو تولید کنیم وقتی خودروهایی با کیفیت پایین و قیمت گران خروجی این صنعت است.مردم می گویند چرا خودروهایی با کیفیت بالاتر با همان حدود قیمت را وارد نکنیم؟ به نظر شما با شرایط فعلی واردات خودرو امکان‌پذیر است؟ اگر دولت تعرفه‌های گمرگی را کاهش دهد و مثل بقیه دنیا حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد مالیات بر واردات اتومبیل تعریف کند این امر شدنی است. در حال حاضر راه برون‌ رفت خودروسازان از بحرانی که در آن گرفتار شده‌اند؛ چیست؟ راهکار این است که آقایان دست از ریخت و پاش بردارند و خرج و مخارج‌شان را کم کنند و کمی به فکر پیشرفت تکنولوژی بیفتند و خودروهایی با کیفیت بهتر و قیمت پایین‌تر عرضه می‌کنند. صنایع خودروسازی مرتباً به خاطر ایجاد اشتغال بر سر مردم منت می‌گذارند. به نظر شما نقش صنایع خودروسازی در ایجاد اشتغال تا چه حد باعث شکوفایی اقتصاد کشور شده است؟ تعداد مشاغلی که خودروسازان اعلام می‌کنند به مراتب بیشتر از میزان واقعی است. اینها تقریبا هر چیزی که به خودرو مربوط می‌شود( ولو خودروهای وارداتی) به حساب ایجاد اشتغال بخش خودرو می‌گذارند. رقم واقعی بسیار کمتر از آنچه است که اعلام می‌شود. اگر صنعت خودروی کشور ورشکسته شود آیا واقعا به صنعت و اشتغال ضربه‌ای غیرقابل جبران وارد خواهد شد؟ اگر صنعت خودروی بی‌بازده که میلیاردها تومان برای آن هزینه می‌شود را نداشته باشیم، به جای آن صنایع دیگری خواهیم داشت. این به این معنا نیست که اینهمه سرمایه دور ریخته خواهد شد. قطعاً به جای آن بنگاه‌های اقتصادی و صنایع دیگری بوجود خواهند آمد که با کارایی بالاتری کار خواهند کرد و اصلا شاید صنایع دیگر نیروی کار بیشتری را بتوانند با این حجم از سرمایه به کار بگیرند. زمزمه‌هایی هست که شورای رقابت منحل شود نظر شما چیست؟ من اطلاعی در این زمینه ندارم. از زمانی که من از شورا استعفا دادم دیگر به کار شورا و مسائل اطراف آن ورود نکردم و از اتفاقاتی که در شورا در حال افتادن است مطلع نیستم. استعفای شما از شورا آیا به دلیل اعمال فشار و اختلافات بر سر قیمت‌گذاری خودروهای داخلی بوده؟ مسئله خودرو یکی از مسائل بود ولی در مجموع دلایل دیگری هم داشت. شورای رقابت را ۱۷-۱۸ سال پیش ما شروع به نوشتن قانونش در وزارت بازرگانی کردیم. حدود ۱۵ نفر بودیم که وزیر سابق اقتصاد و دارایی، و حتی وزیر کنونی آقای دکتر طیب‌ نیا هم در بیشتر آن جلسات حضور داشت. آن زمان من اقتصاد سایر نقاط دنیا را مطالعه می‌کردم و ملاحظه می‌کردم که یک نهاد کنترل کننده‌ی غیر دولتی و فرابخشی می‌تواند در کنترل بازارها و اقتصاد موثر باشد؛ البته مشروط بر اینکه دارای قدرت کافی باشد و به همین دلیل هم من بعداً ریاست این شورا را پذیرفتم وگرنه در آن زمان البته چنین قصد و غرضی نبود. این مشروط بر این بود که شورای رقابت می‌توانست اقتدار خود را حفظ کند چون در اقتصاد ایران چون دولت در زمینه‌های اقتصادی در بسیاری از حوزه‌ها ورود دارد و انحصارگر است، شورای رقابت در درجه اول مقابل دولت قرار می‌گرفت. این چالش شورای رقابت بود، چالشی که من برای آن سعی بسیاری کردم و میتوانم بگویم تا حدود زیادی هم موفق شدم. شورای رقابت اگر بخواهد به صورتی زیر مجموعه دولت برود و بعد دولت بر آن غالب باشد دیگر به درد نمی‌خورد و کارآیی‌اش را از دست می‌دهد و فایده نخواهد داشت. فکر می‌کنید بعد از رفع تحریم‌ها صنعت خودرو به چه سمتی حرکت خواهد کرد؟ به نظر من رفع تحریم‌ها تفاوتی به حال صنایع خودروسازی داخلی نخواهد داشت مگر اینکه باز بخواهند با مونتاژ کردن و بستن قرارداد با خودروسازان خارجی که امکان حضور در ایران را نداشتند، بیایند بخش‌های کلیدی و اصلی خودرو را وارد و مونتاژ کنند و به چند برابر قیمت به مردم بدهند که ما این را نمی خواهیم. صنعت مونتاژ یک دوره‌ی گذار دارد. قرار نیست که دائماً مونتاژ کنیم البته بعضی بخش‌های خودرو را به صورت طولانی می‌توانیم از جاهایی که با مزیتی بالاتر از ما تولید می‌کنند، وارد کنیم و در عوض بعضی از بخش‌های دیگر را که در آن مزیت بالاتری داریم، به بازارهای جهانی صادر کنیم. البته این متفاوت است از اینکه همه خودرو را به صورت قطعه قطعه وارد کنیم و اینجا سر هم کنیم و به قیمت بالا به مردم بفروشیم.