نظر کارشناسان درباره احیای دریاچه ارومیه

باشگاه خبرنگاران: پنجاه و هفتمین ‌برنامه مناظره به "ارزیابی راهکارهای موجود برای احیای دریاچه ارومیه" اختصاص پیدا کرده بود. "جواد جهانگیرزاده"، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه کسی در کشور مدافع این نیست که دریاچه در این وضعیت باقی بماند گفت: تنها دو گزینه پیش رو گذاشته شده و آن اینکه دریاچه یا باید احیا شود یا کشاورزی از بین برود و این درحالی است که کسی به روش‌های نوین آبیاری که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد اشاره نمی‌کند. وی افزود: 30 درصد کشاورزان در بخش دریاچه ارومیه هستند و این درحالی است که اگر وزارت جهاد، کشاورزان را به سمت درست هدایت نکند مشکل برای کشاورز به وجود می‌آورد. جهانگیرزاده تصریح کرد: وضعیت اقلیم و افزایش کشاورزی وجود دارد اما دوستان برای توجیه کم‌کاری‌ها این دلایل را بیان نمی‌کنند. برخی از سدها نیز بسته شده است. این نماینده مجلس گفت: مدیریت مصرف آب نیاز است اما بهانه‌ای نیست که آسیب اقتصادی و معیشتی بر مردم ارومیه وارد کنیم. نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بحث بر سر این نیست که بین مردم و دولت مناظره است، افزود: موضوع هر کدام از تالاب های کشور تا حدودی متفاوت اما در عین حال مشابه است و این به توانایی های اقلیمی هر منطقه بازمی‌گردد و همچنین به میزان نیاز کشاورزی و هزینه های زندگی کشاورزان نیز بازمی‌گردد. وی افزود: ماجرای دریاچه ارومیه به دلیل آثار زیست محیطی نسب به بقیه از اهمیت بیشتری برخوردار است. جهانگیرزاده با اشاره به اینکه سال 74 بالاترین تراز آبی را داشتیم افزود: در رابطه با دریاچه ارومیه ما از سال 75 شروع به کاهش آب داشته‌ایم و این وضع مستمر ادامه داشته البته این در حالی است که پیش از این نیز توسعه کشاورزی بوده است. وی افزود: دولت آن زمان اشتباه اساسی را در خصوص رسیدن به وضعیت دریاچه مرتکب شده و کم کم دریاچه آب خود را از دست داده است. وی تصریح کرد: مسیری اشتباه را برای احیا طی می‌کنیم. در شرایطی که درآمد خانواده روستایی 7 میلیون تومان است. این میزان درآمد در کشور به 13 و در استان البرز به 45 میلیون تومان می‌رسد. نماینده مردم ارومیه در ادامه گفت: از مجموعه سیستم آبیاری قطره‌ای تا کنون 40 هزار هکتار از اراضی استفاده کرده‌اند یعنی زیر 10 درصد از روش‌های نوین آبیاری استفاده شده است. وی در پایان تاکید کرد: با استفاده از روش‌های نوین، به زراعی، به کاشت ها می توان چهار تا پنج برابر تولید کنونی را تولید کرد. ارومیه طی ده سال به تراز اکولوژی می‌رسد مسعود تجریشی، رئیس گروه علمی و فناوری ستاد احیای دریاچه ارومیه در ابتدای صحبت های خود گفت: در منطقه زرینه رود به طور مثال 10 درصد به تولید چغندر اختصاص دارد. تجرشی افزود: در سال‌های اخیر آبی که به دریاچه می رسد به نصف رسیده که این نیاز زیست محیطی باعث خشک شدن دریاچه شده که علت اصلی به بار آمدن این وضعیت است. رئیس گروه علمی و فناوری ستاد احیای دریاچه ارومیه ضمن اعلام این که فرایندی که طی شده برای رسیدن به راهکارها حدود 5 ماه بوده است افزود: در این مدت 600 نفر از متخصصان به کار گرفته شده اند و 50 متخصص خارج از کشور برای رسیدن به راهکارهای عملیاتی در اختیار بوده اند. تجریشی گفت: کارگروه ها و گروه تخصصی شکل گرفته و مشارکت خوبی نیز با دانشگاه منطقه داشته اند. وی ادامه داد: راهکارهایی که به آن رسیده شده است از لحاظ فنی یک اجماع ملی است. اگر دریاچه در ابتدا سال‌های 93-94 نتوانیم به تثبیت برسانیم در شرایط موجود با بحران‌های زیادی روبرو می شویم که در ابتدا بحران سلامت مردم است. رئیس گروه علمی و فناوری ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: ایده این است که در دو سال اول برای جلوگیری از خشک شدن کامل دریاچه و سلامت مردم منطقه محدودیت کشت آبی اجرا شود. وی گفت: تاکنون 700 میلیون مترمکعب آب وارد دریاچه شده است. تجریشی عنوان کرد: ما جلساتی در جهت توانمند کردن کشاورزان و استفاده از دانش روز و ارتقا سطح کشاروزی، کشاورزان این منطقه داشته‌ایم. وی تصریح کرد: بسیاری از کشورها با رقم هایی که ما از آب استفاده می کنیم هم تولیدات بیشتری تولید و هم وضعیت بهتر و مناسبتری دارند. تجریشی گفت: بسیاری از منابع آبی را می توانیم در نظر بگیرم و مطمئنا اقلیم به کمک ما می آید و وقتی مردم بدانند دولت سرمایه گذاری می کند آنها نیز به بروزرسانی وضعیت کشاورزی کمک خواهند کرد. رئیس گروه علمی و فناوری ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: به راحتی به مدت ده سال می توانیم دریاچه را به تراز اکولوژی مناسب برسانیم. طرح نکاشت اشتباه محض است در ادامه حسن حیدری پژوهشگر اقتصاد کشاورزی گفت: مسائل باید درست تبیین شود تا بتوان روی آن ها فکر کرد. وی افزود: مساله اصلی این است که در کشور با محدودیت های آب مواجه هستیم ولی بخاطر مسائل جغرافیایی و بین المللی لازم است امنیت غذایی متکی به داخل کشور باشد. وی ضمن اعلام اینکه من به عنوان محقق می پرسم از آقای کلانتری چقدر به من محقق اطلاعات دقیق داده‌اید؟ افزود: ما فقط به مطالعات موردی دانشگاه ها می توانیم مراجعه کنیم. حیدری افزود: متولی منابع آب کشور چه کسی است؟ مگر ما نمی گوییم بحران آب داریم؟ چرا وزارت نیرو که طبق آمار اعلام کرده 75درصد شبکه های آبیاری ما احداث نشده و از این بخشی که احداث کرده بیش از نیمی مدرن نشده است. وی گفت: حجم آب عظیمی در شبکه های انتقال ما دارد تلف می شود. چرا کشاورزی که گفته ایم جهاد داشته باشد و کشاورزی کند حمایت واقعی نمی شود. حیدری گفت: مساله اصلی این است که متولی اصلی آب کشور چرا در اینجا حضور ندارد؟ وی ادامه داد: طرح نکاشت اشتباه محض است، به کشاورز بگوییم کار نکنید و ما به شما پول می دهیم این نیز صحیح نیست. احیای دریاچه ارومیه در 10 سال امکانپذیر نیست غلامرضا نوری نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در ادامه با اعلام اینکه 7سال پیش انجمن نجات دریاچه ارومیه را تاسیس کردیم افزود: تجربه مهم ما این است که اگر دنبال مقصر بگردیم گمراه می شویم و دریاچه را از دست خواهیم داد. نوری ادامه داد: برخی از اقشار و دستگاهها مقصر هستند اما باید دنبال راهکارها برویم و راهکارهای ستاد را نقد کنیم. نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ادامه گفت: مردم باید در این زمینه توجیه می شدند و جلسات در روستاها انجام می شد. وی ادامه داد: با عدد و رقم اعلام می کنم احیای دریاچه ارومیه در 10 سال امکانپذیر نیست. نوری گفت: بر اساس پیش بینی معتبر بین المللی که اعلام کرده در کمربند خشکسالی قرار داریم و احتمال کاهش 20-25 درصد کاهش نزولات را خواهیم داشت. وی ادامه داد: شما این طرح 10 ساله را با شرایط دینامیک در نظر نگرفته اید وگرنه اعتقاد دارم تحقق این طرح 15 سال به طول خواهد انجامید. نوری اظهار داشت:احساس این است که می خواهیم بحث تولید را منتفی کنیم و به واردات بپردازیم . به دنبال تعطیلی کشاورزی در ارومیه نیستیم در ادامه این مناظره تلویزیونی عیسی کلانتری وزیر اسبق جهاد کشاورزی، دبیر ستاد و مجری طرح احیای دریاچه ارومیه، دبیرکل خانه کشاورزی و نماینده دولت گفت: در سال 82 طی نامه ای به رئیس جمهور وقت گفتم این دریاچه شروع به خشک شدن کرده و بالاخره چندین سال بعد جناب دکتر روحانی تصمیم به احیای دریاچه گرفتند. وی افزود: کسی به دنبال تعطیلی کشاورزی در منطقه ارومیه نیست. کلانتری تصریح کرد: دوستانی که اشاره کردند به جای پرداخت نکاشت که امسال به خاطر بارندگی کنسل شده باید گفت ما هیچ محدودیتی برای پرداخت به کشاورزان در حیطه احیای دریاچه ارومیه نداریم. وی افزود: دولت مصمم است بخاطر دریاچه ارومیه نمی خواهد کشاورزی را رها کند یا دریاچه ارومیه را احیا نکند. عیسی کلانتری گفت: اولویت شماره یک آب در همه جا آب آشامیدنی است و نمی توان آب خوردن ارومیه و تبریز را قطع کنیم. وزیراسبق جهاد کشاورزی تصریح کرد: در رابطه با وضعیت دریاچه سازمان زمین شناسی رسما اعلام کرده است اگر باقی مانده آب دریاچه خشک بشود به هیچ عنوان قابل احیا نیست. مجری طرح احیای دریاچه ارومیه در ادامه افزود: در حدود 4000 هزارکیلومتر دریاچه در مواجهه با ریزگرد ها سطح زیرین و رویی دریاچه را قطع می کند در نتیجه دریاچه عمق پیدا نخواهد کرد و حالا چاره ای نخواهند ماند برای دو سال آینده وضعیتش را تثبت کنیم و در این زمینه از آب حوزه زمین استفاده کنیم. وی افزود: در این زمینه گفته ایم کلیه هزینه ها و سود کشاورزان را پرداخت می کنیم. امسال که خوشبختانه بارندگی بسیار شده و طرح نکاشت و کشت دیم را نداشته ایم. کلانتری در ادامه تاکید کرد: رای مردم در احیای دریاچه ارومیه هست و این بحث را نباید سیاسی کنیم. وی اظهار داشت: در این طرح ها کشاورزان و کشاورزی آسیبی نخواهد دید. کلانتری گفت:چاه های غیر حاشیه رودخانه با دریاچه ارتباطی ندارد برخلاف گفته کارشناسی که گفته است هر چه قدر آب در دریاچه بریزیم چاه فرو خواهد رفت. وی ادامه داد: ما حدود 88 هزار چاه در حوزه دریاچه ارومیه داریم که 41 هزار تا از آنها قاچاق بوده است. و تنها چاه هایی در حوزه 500 متری رودخانه هستند با دریاچه در ارتباط هستند. وی تاکید کرد: ما جلوی هدررفتن آب را باید بگیرم کسی نمی خواهد کشاورزی را تعطیل کند. کلانتری در ادامه هیات علمی قوی، ارتباطات بین المللی با دانشگاه های جهان و دپارتمانی که دانش را تبدیل به فن می کند را از دلایل انتخاب دانشگاه صنعتی شریف برشمرد. وی تصریح کرد: ما در ستاد نه کارمندی داریم و نه دفتر خاصی دانشگاه صنعتی شریف 6 ماه حتی با اعضای دانشگاه در روز دوم فروردین جلسه داشتند دانشگاه های منطقه الان برای پایش و نظارت همراه دانشگاه شریف هستند. مردم هم موافق احیای ارومیه هستند لازم به ذکر است که نظرسنجی برنامه پنجاه و هفتم مبنی بر این سوال بود که"به نظر شما دولت در مواجهه با پدیده خشکسالی دریاچه ارومیه کدام گزینه را در اولویت قرار دهد؟ " 1- احیای دریاچه ارومیه 2- معیشت کشاورزان منطقه" که درپایان مخاطبان برنامه 81.32 درصد به احیای دریاچه ارومیه و 18.68 درصد از مخاطبان نیز با اولویت معیشت کشاورزان رای دادند.