عدالت بر هر رفتار دیگری ترحیج دارد

معماری نیوز: دکتر آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در "همایش اخلاق مدیریت و مدیریت اخلاق" که در جامعه مهندسان مشاور ایران برگزار شد گفت: ما نمی توانیم به ازای از دست دادن آزادی، استقلال را بدست آوریم. وی با بیان این که، ما اخلاق را در جنبه های فردی و شخصی می بینیم و معمولا می گوئیم کسانی که ادب دارند بسیار اخلاق را رعایت می کنند گفت: اخلاق در دنیای مدرن مفهومی را بوجود آورده که آثار آن در زندگی روزمره شخصی و حرفه ای ما به خوبی مشاهده می شود. وی با اشاره به واژه آزادی، عدالت و استقلال گفت: در دنیای مدرن و سپهر عمومی چند واژه مهم وجود دارد که شاید در ایران بسیار تکرار شده باشد و آنها واژه آزادی، عدالت و استقلال است که عموما در فضای سیاسی به بحث گذاشته می شود که البته بایستی توجه کرد که با بازی با این واژه ها چگونه با کمال افتخار و ندانسته دچار اعمال غیر اخلاقی می شویم. وزیر راه و شهرسازی با طرح این موضوع که اصلی ترین بحث به واژه آزادی بر می گردد و آیا ما حق داریم که حتی با نیت خیرخواهانه ترجیهات مهندسی را به سلب آزادی ترجیح دهیم، گفت: ما فکر می کنیم که آزادی صرفا آزادی بیان و گفتگو ست که البته در جای خود بسیار مهم است و مخالفتی با آن نداریم اما اصلی ترین بحثی که در موضوع "شهروندی" داریم موضوع آزادی می باشد. آزادی در حق انتخاب سکونت، شغل، مکان، دین، بیان و گفتگو. پذیرش حق آزادی فرد یک مبحث بسیار پیچیده است و در واقع در حوزه مهندسی یکی از کارهایی که به شکل ظریف صورت می گیرد محدود کردن حق انتخاب است که نهایتا افراد را به سمت و سویی هدایت می کنیم که انتخابشان به صفر برسد و یا در واقع بسیار محدود شود. وی در ادامه افزود: نکته دوم که بسیار مهم است بحث استقلال است و با اشاره به اینکه ما نمی توانیم به ازای از دست دادن آزادی، استقلال را بدست آوریم و یا حتی بالعکس،گفت: در کار مهندسی و هنگام تهیه طرح، شما مهندسان ترجیحاتی را لحاظ می کنید که در مقاطعی حتی مجبور هستیم موضوعی را فدای موضوع دیگری کنید. یعنی بطور مثال در بحث حفظ جان و حفظ مال شما حفظ جان را ترجیح می دهید و این ترجیهات بسیار مهم و بنیادی است. اما یکی از کارهایی که می کنیم و به ظاهر هم خیلی اخلاقی است اینکه ترجیحات خودمان را بعنوان ترجیهات جامعه به جامعه تزریق می کنیم و نام آنرا ارتقاء مهندسی، ارتقاء دانش و توسعه فن آوری می نامیم. وی در ادامه افزود: در مقررات ملی ساختمان واژه ای به نام minimum requirements به معنای "حداقل الزامات" وجود دارد. حال بایستی پرسید که چرا بجای واژه minimum requirements از واژه maximum requirements استفاده نمی شود؟ کسانی که در دنیای مدرن به این موضوع فکر کرده اند بسیار حواسشان بوده که در این نقطه است که می توان بین آزادی و استقلال فردی و ترجیح مهندسان، تعارضی ایجاد کرد. آخوندی با اشاره به موضوع عدالت گفت: در حوزه عدالت با بحث پیچیده ای روبرو هستیم مخصوصا موقعی که با ادغام عدالت یا اخلاق مواجهیم علی الخصوص زمانی که عدالت با اخلاق در تعارض قرار گیرد. در حوزه عمومی بسیاری از رفتارهای ایثارگرانه تبدیل به ضد آن رفتار می شود و با زیر پا گذاشتن عدالت، سازگاری اجتماعی نیز از بین می رود. زیرا عدالت بر هر رفتار دیگری ترحیج دارد. وی در ادامه افزود: در حوزه عمومی عدالت بر ایثار ترجیح دارد. لذا سپهر عمومی بسیار متفاوت است و به نام سپهر عمومی وارد حریم سپهر خصوصی افراد شدن بسیار غیراخلاقی می باشد. حتی اگر در ظاهر نیت کمک به افراد باشد. اگر مهندسی تک تک مسئولیت فعالیتهای خود در حوزه سپهر عمومی را نپذیرد، قطعا دچار تناقضی در حوزه اخلاق شده ایم. وی با اشاره به موضوع امید اجتماعی و ارتباط آن با اخلاق گفت: اگر بتوانیم اخلاق را به مفهوم پایداری از ارزشهای بنیادین بدانیم و بکارگیری ارزشهای بنیادی در زندگی حرفه ای را به مفهوم رعایت آزادی فردی، استقلال ملی و عدالت در رفتارهای اجتماعی تلقی کنیم، اتفاقی که رخ می دهد آن است که امید اجتماعی بوجود می آید. آخوندی گفت: اساس امید اجتماعی محصول این است که من مطمئن شوم اگر دستاوردی به دست آورده شود کسی نا بجا آن دستاورد را سلب ننماید و آزادی و استقلال من حفظ شود و کسی بنام استقلال نمی تواند آزادی مرا سلب کند و بالعکس. این امید اجتماعی است که محصول رعایت اخلاق است. بزرگترین دستاورد اخلاق راه اندازی موتور توسعه اجتماعی است و ما به بیش از هر چیز نیازمندیم که آن را راه بیندازیم. وی در پایان افزود: امید، یک تخیل و توهم نیست. امید باید در چارچوب اطمینان بخشی در یک سری ارزش های بنیادی باشد.