تاکتیک‌های جدید مقابله با تحریم نفت

مهر: حکایت گاز مایع در سبد سوخت ایران هم حکایت جالب و خواندنی است به طوری‌که این فرآورده سنتی سبد سوخت و انرژی کشور در طول دو دهه گذشته فراز و فرودهای متعددی را تجربه کرده است و با گذشت حدود پنج سال از تصویب سهم هر یک از فرآورده‌های نفتی و حامل‌های انرژی در سبد سوخت خودروهای کشور هنوز مشخص نیست گاز مایع "ال.پی.جی" از چه جایگاهی در این سبد پرطرفدار برخوردار است. از یک سو در دولت نهم با جمع آوری جایگاه‌های گازمایع و اعمال طرح سهمیه بندی محدودیتی‌هایی را برای توزیع و عرضه این فرآورده استراتژیک نفتی ایجاد می‌کنند و از سوی دیگر در ماه‌های پایانی فعالیت دولت دهم شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی طرحی جدید به منظور افزایش سهم گازمایع در سبد سوخت و راه‌اندازی جایگاه‌های جدید عرضه این محصول نفتی را در دستور کار قرار می دهد. افزایش تولید و توقف سوآپ گازمایع ترکمنستان اسفند ماه سال گذشته و همزمان با بهره برداری از فاز دوم طرح توسعه پالایشگاه نفت امام خمینی شازند، ظرفیت تولید گاز مایع ایران از پنج به بیش از 6000 تن افزایش یافت و پس از سال‌ها تراز تولید و مصرف این فرآورده پرطرفدار نفتی مثبت شد. امسال طرح توسعه و بهینه سازی پالایشگاه نفت لاوان راه اندازی شد تا عملا ظرفیت تولید این فرآورده پرطرفدار نفتی از مرز 6200 تن در روز عبور کند. همزمان با افزایش ظرفیت تولید گازمایع، از زمستان سال گذشته شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ترانزیت و سوآپ گاز مایع از کشورهای عراق و ترکمنستان را به دلیل پائین بودن کیفیت به حالت تعلیق درآورد تا با این اقدام شرایط را برای افزایش صادرات گاز مایع ایران به بازارهای کشورهای حاشیه خلیج فارس و جنوب شرقی آسیا به ویژه چین و کره جنوبی را فراهم کند. در شرایط فعلی ایران با احتساب تولید گازمایع در مجتمع‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌های نفت و گاز در ردیف یکی از کشورهای بزرگ صادرکننده این محصول نفتی قرار دارد و پیش بینی می‌شود در صورت افتتاح و راه‌اندازی طرح‌های جدید پالایشگاهی همچون ستاره خلیج فارس و طرح‌های جدید توسعه‌ای در پالایشگاه‌های فعلی نفت اصفهان و آبادان، ظرفیت صادرات این محصول نفتی با افزایش بیشتری همراه شود. گازمایع برگ برنده ایران در تحریم نفت بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند ایران با افزایش محدودیت‌های بین‌المللی در صادرات نفت باید با تغییر سیاست گذاری‌ها در کوتاه مدت به منظور جبران کسری درآمدهای نفتی، صادرات فرآورده‌های مختلف نفتی و محصولات پتروشیمی را در اولویت کاری خود قرار دهد. با توجه به شرایط عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی هم اکنون تعداد خریداران فرآورده‌های نفتی در بازارهای چهار گوشه جهان با افزایش قابل توجه ای روبرو شده است به طوری‌که همچون سال‌های گذشته پالایشگرهای سنتی همچون امارات و هند نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای نفتی حتی در بازارهای آسیایی باشند. همزمان با افزایش ظرفیت تولید گازمایع، سر و کله مشتریان خارجی برای واردات این محصول گران قیمت نفتی یکی یکی باز شده است و چین و کره جنوبی پس از ماه‌ها تعلیق واردات، بار دیگر مشتری گازمایع ایران شدند. گزارش های منتشر شده توسط گمرکات کره جنوبی حاکی از آن است که در ماه آوریل سال 2013 میلادی (12 فروردین تا 10 اردیبهشت ماه 1392) برای دومین ماه متوالی این متحد استراتژیک آمریکا در آسیا اقدام به واردات گاز مایع از ایران کرده است. از این رو، علاوه بر ادامه واردات گاز مایع حتی میزان واردات این محصول نفتی را در مقایسه با ماه ماقبل آن افزایش داده به طوری‌که میزان واردات گاز این کشور آسیایی از ایران رشدی حدود 6.1 درصدی را تجربه کرده است.این در حالی است که در ماه مارس 2013 میلادی (اسفند 91- فروردین 92) کره جنوبی حدود 73 هزار تن گاز مایع از ایران وارد کرده بود. از سوی دیگر، واردات گاز مایع کره جنوبی از ایران در جولای 2012 میلادی به علت تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه بیمه نفتکش‌های حمل‌کننده گاز مایع ایران متوقف شده بود، اما در اوایل سالجاری شرکت پتروشیمی سامسونگ توتال این کشور، قرارداد فوری با ایران در ماه ژانویه به امضا رساند. در این بین چین هم نمی‌خواهد از قافله خرید گاز مایع از ایران عقب بماند پس از ۴ ماه توقف، حدود 88 هزار تن گازمایع از ایران خریداری کرده است. علاوه بر این مذاکراتی با برخی از کشورهای عربی همچون عراق و لبنان هم برای صادرات گاز مایع توسط ایران آغاز شده است تا دست کم در کوتاه مدت گازمایع بتواند خلا کسری درآمدهای نفت خام ایران را پوشش دهد. آمارهای منتشر شده توسط موسسات معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد که تا پیش از افزایش تحریم‌های خارجی، ایران به طور متوسط سالانه حدود چهار میلیون گازمایع به کشورهای مختلف جهان صادر می‌کرد. در نهایت هنوز مشخص نیست گاز مایع چه نقشی را باید در سبد سوخت و یا تجارت نفتی ایران بازی کند به طوری‌که گروهی از افزایش قیمت در داخل و صادرات این فرآورده نفتی به بازارهای جهانی حمایت می‌کنند و گروه دیگری خواستار افزایش عرضه این محصول نفتی در جایگاه‌های داخلی به عنوان یک سناریوی مهار مصرف فزاینده بنزین در کشور می‌شوند.