ایران به یک قدمی دبیرکلی اوپک رسید

مهر: با واگذاری ریاست تحقیقات به عنوان دومین کرسی استراتژیک اوپک به عربستان، شانس ایران و عراق در انتخابات دبیرکلی این سازمان افزایش یافت به طوری‌که مطابق با یک قانون نانوشته تمامی کرسی‌های اصلی تصمیم گیری اوپک نمی‌تواند به یک کشور واگذار شود. "ریاست بخش تحقیقات" دومین کرسی استراتژیک تصمیم گیری در سازمان اوپک پس از دبیرکلی است که در نهایت در رقابت ایران و عربستان، این نماینده سعودی‌ها بود که موفق به تصاحب این کرسی استراتژیک شد. بر این اساس ایران که بر روی تصاحب عنوان "ریاست بخش تحقیقات اوپک" برنامه ریزی گسترده‌ای نداشت عملا این کرسی را به عربستان سعودی واگذار کرد تا عملا شانس خود را برای تصاحب دبیرکلی اوپک به عنوان استراتژیک ترین کرسی نفتی جهان ارتقا دهد. ایران تا اردیبهشت ماه سالجاری نماینده‌ای برای انتخابات بخش تحقیقات اوپک معرفی نکرد و در آخرین لحظات حجت الله غنیمی‌فرد مدیر اسبق امور بین‌الملل و معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت ایران برای رقابت با نماینده عربستان سعودی وارد گود رقابت شد که در نهایت ریاست تحقیقات اوپک به سعودی‌ها رسید. ایران هم از انتخاب "مجید المنیف" عربستانی برای ریاست بخش تحقیقات اوپک به صورت غیر رسمی استقبال کرد تا عملا شانس سعودی‌ها برای رسیدن به کرسی دبیرکلی اوپک به حداقل کاهش یابد. مطابق با یک قانون نانوشته در اوپک تمامی کرسی‌های تصمیم گیری این سازمان نفتی نمی‌تواند به یک کشور واگذار شود و عملا با حضور عربستان در ریاست بخش تحقیقات مسیر برای ایران و عراق برای دبیرکلی اوپک افزایش یافته است. دبیرکلی حق مسلم ایران است رستم قاسمی وزیر نفت ایران در آخرین اظهار نظر رسمی خود با تاکید بر اینکه " دبیرکلی اوپک حق ایران است"، درباره حضور ایران برای انتخابات ریاست بخش تحقیقات اوپک، گفت: "اولویت اول ایران انتخابات دبیرکلی بوده و ریاست بخش تحقیقات اوپک در اولویت بعد است." از این رو شواهد و قرائن حاکی از آن است که توافق‌های پشت پرده ای انجام گرفته است تا با واگذاری کرسی بخش تحقیقات به عربستان، یکی از دو کشور ایران و عراق، خود را برای نشستن بر روی کرسی دبیرکلی این سازمان استراتژیک نفتی آماده کند. رویترز هم با انتشار گزارشی، تاکید کرده است: با این انتخاب احتمالا تنش بین ایران و عربستان بر سر انتخاب دبیرکل جدید اوپک افزایش می یابد و حتی یک مقام آگاه شرکت کننده در نشست اوپک می‌گوید: با توجه به تصاحب پست ریاست بخش تحقیقات توسط یک سعودی، احتمالا ایران خواهد گفت که دبیرکل دیگر نمی‌تواند یک سعودی باشد. از سوی دیگر ایران پیشتر هرگونه انصراف و کناره گیری از انتخابات دبیرکلی اوپک به نفع نماینده عراق را به شدت تکذیب کرده و یادآور شده است: ایران تا آخرین لحظه با تمامی رقبا رقابت خواهد کرد. علیرضا نیکزاد سخنگوی وزارت نفت هم سال گذشته در گفتگو با مهر با رد انصراف ایران از رقابت دبیرکلی اوپک نفت به نفع عراق و پس از انصراف نامزد عربستان، اعلام کرده بود: ایران برای احراز دبیرکلی سازمان اوپک تا آخرین لحضه تلاش می‌کند. دور جدید مذاکرات گازی ایران و عراق تا چند روز آینده در تهران آغاز خواهد شد و پیش بینی می‌شود کریم العیبی وزیر نفت عراق هم مذاکراتی با رستم قاسمی وزیر نفت ایران در حاشیه این مذاکرات گازی درباره انتخابات دبیرکلی اوپک انجام دهد. وزیران نفت ایران و عراق زمستان سال گذشته هم در بغداد در نشستی مشترک در خصوص رقابت احراز دبیرکلی اوپک مذاکراتی را آغاز کردند که این مذاکرات به یک نتیجه و توافق نهایی منجر نشد. در همین حال برخی از کارشناسان انرژی معتقدند: ایران برای احراز کرسی دبیرکلی اوپک باید تمامی رقبا را وتو کند زیرا پس از 50 سال دبیرکلی حق مسلم ایران به عنوان یکی از کشورهای موسس این سازمان نفتی است. جزئیات ماراتن انتخابات دبیرکلی اوپک به گزارش مهر، وزیران نفت و انرژی عضو اوپک در پایان یکصد و شصت و دومین نشست و کشورهای صادر کننده نفت (اوپک ) تصمیم گرفتند که ریاست عبدلله سالم البدری دبیرکل لیبیایی فعلی این سازمان را برای مدت یکسال دیگر تمدید کنند. بر این اساس پس از آنکه کاندیدای اکوادوری با اشاره به نقش حاشیه ای کشورش در تولید نفت اوپک، شانس خود را برای رسیدن به این سمت بسیار کم دانست و انصراف داد، حالا با انصراف نامزد عربستان سعودی، حلقه رقابت بین 2 عضو ایرانی و عراقی تنگ‌تر شده است. از سوی دیگر با کناره گیری نماینده عربستان، شائبه‌هایی مبنی بر کناره‌گیری ایران به نفع نامزدی عراق با توجه به روابط مطلوب سیاسی و اقتصادی دو کشور شکل گرفته بود که وزارت نفت سال گذشته این موضوع را رد کرد. بر این اساس در ادامه سالجاری "غلامحسین نوذری" نامزد پیشنهادی ایران و "سمیر غضبان " نماینده پیشنهادی عراق برای دبیرکلی اوپک به رقابت می پردازند اما این احتمال وجود دارد که با توجه به عزم جزم ایران، عراق در آخرین روزها از حضور در این رقابت به نفع ایران کناره گیری کند. غلامحسین نوذری پیشتر مهم‌ترین برنامه خود را در صورت دبیرکلی اوپک ایجاد اتحاد و همگرایی دانسته و معتقد است:" ایجاد اعتماد و اطمینان بیشتر به مصرف کنندگان جهانی نفت برای تامین بلندمدت و پایدار انرژی مورد نیاز آنها و فراهم کردن زمینه سرمایه گذاری‌ها در صنایع نفت و گاز را از دیگر برنامه‌ها است زیرا اطمینان برای عرضه مطمئن، پایدار، کوتاه و بلندمدت نفت، در گروی انجام این سرمایه گذاری‌ها است و موجب رفاه تولید کننده‌ها و آرامش خاطر مصرف‌کننده‌ها خواهد شد." نگاهی گذرا به تاریخچه دبیرکلی سازمان کشورهای صادرکننده نفت حاکی از آن است که نخستین دبیرکل این سازمان فواد روحانی یک ایرانی بوده و پس از آن نیز هر یک از کشورهای عربستان، عراق، امارات، قطر، الجزایر، اکوادور و گابن در زمان عضویت یک نماینده به عنوان دبیرکل در اوپک داشته‌ اند به طوری‌که کویت تاکنون دو بار، لیبی دو بار، نیجریه سه بار، اندونزی در زمان عضویت سه بار و ونزوئلا چهار بار سمت دبیرکلی اوپک را بر عهده داشته‌اند و دو سرپرستی که تنها با این عنوان در دبیرخانه انجام وظیفه می کردند، یکی از امارات و دیگری از لیبی بوده اند. دبیرکل اوپک از سوی وزیران نفت کشورهای عضو اوپک بر اساس سیستم اجماع تعیین می‌شود و این مقام اجرایی باید فردی از کشورهای عضو همین سازمان باشد که برای مدت سه سال در این پست انجام وظیفه می‌کند و ممکن است دوره دبیرکلی وی برای یک دوره سه ساله دیگر نیز تمدید شود. در طول حیات پنجاه و دو ساله اوپک، دبیرخانه تاکنون 22 دبیر کل داشته است و در طول بیش از پنج دهه فعالیت این سازمان در یک برهه زمانی در غیاب دبیرکل پنج رئیس اوپک به عنوان سرپرست در دبیر خانه بالاترین سمت اجرایی را بر عهده داشتند.