مبلغ عجیب شهریه‌ پزشکی/ پزشک شدن چقدر آب می‌خورد؟

۲۵ مهرماه بود که در فضای مجازی، تصویری از یک نامه‌ غیررسمی تحت عنوان عدم تشکیل کلاس‌های دانشجویان شهریه‌پرداز علوم پزشکی تهران منتشر شد. در این نامه که از سمت محمدحسین آیتی، معاون پردیس بین‌الملل علوم پزشکی تهران زده شد چند موضوع مهم وجود دارد. اول اینکه بر استعلام میزان شهریه از معاونت آموزشی وزارت بهداشت از سمت اولیای دانشجویان تاکید کرده؛ همچنین مهلت انتخاب‌واحد یک هفته تمدید و کلاس‌ها نیز تا دوم آبان‌ماه تعطیل شده است. البته موضوع اصلی این نامه به آیین‌نامه‌ای بازمی‌گردد که از سمت معاونت آموزشی وزارت بهداشت در ۲۸ شهریورماه تدوین شد. آیین‌نامه‌ای شش‌صفحه‌ای که نرخ جدید شهریه‌ دانشجویان محصل، جدیدالورود و انتقالی از خارج از کشور قبل از ۲۰۱۹ و بعد از ۲۰۱۹ در آن آورده شده است. البته این آیین‌نامه باید در هیات‌امنای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی نیز به تصویب برسد.

وزارت بهداشت تعدادی از دلایل خود برای افزایش شهریه را در آیین‌نامه ذکر کرده است. از جمله مهم‌ترین دلایل این افزایش قیمت در شهریه‌ دانشجویان سرانه اختصاص‌یافته از سمت سازمان برنامه‌وبودجه است. درواقع به نظر می‌رسد که میانگین فعلی شهریه دانشجویان شهریه‌پرداز دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشور با این سرانه اختلاف فاحشی دارد. در سال‌های اخیر نیز افزایش هزینه‌های آموزشی و کمک‌آموزشی، بار مالی سنگینی را به دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها تحمیل کرده و وزارتخانه معتقد است عملا با ادامه روند فعلی آموزش ممکن نیست.

برمبنای آماری که در آیین‌نامه وزارت بهداشت آمده اگر نگاهی به سهم یا به‌اصطلاح شهریه پرداختی دانشجو نسبت به هزینه صرف‌شده دانشگاه در هر مقطع بیندازیم، می‌توان گفت که به صورت میانگین دانشجویان شش مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی، پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی، تقریبا ۱۵ درصد سهم خود را به دانشگاه پرداخت می‌کنند. به عبارت دیگر دانشگاه کمتر از یک‌چهارم هزینه پرداختی را از دانشجویان پس می‌گیرد.

از سمت دیگر نیز با توجه به اینکه میانگین شهریه‌های دانشجویان شهریه‌پرداز در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی، مبنای محاسبه خرید تعهدات آموزش رایگان و دریافت خسارت از دانشجویان انصرافی و اخراجی، تعیین خسارت دانشجویان مستنکف قرار می‌گیرد، با پایین بودن میزان شهریه‌ها، این موضوع باعث می‌شود در سال‌های اخیر خرید تعهدات آموزشی رایگان شده و با روند افزایشی دانش‌آموختگان رشته‌های علوم پزشکی اقدام به خرید تعهد و آزادسازی مدارک برای ترجمه و خروج از کشور کنند.

بیش از چهار هزار و ۸۰۰ ظرفیت برای کنکوری‌های امسال در پردیس‌ها و شهریه‌پردازان در نظر گرفته شده بود. درحالی‌که میانگین فعلی شهریه سالانه (۱۴۰۲-۱۴۰۱) دانشجویان در مقطع کارشناسی علوم پزشکی، ۱۸ میلیون تومان است، اما طبق اعلام سازمان برنامه‌وبودجه، میزان سرانه سالانه(۱۴۰۲) تعیین‌شده این سازمان برای هر دانشجو ۸۵ میلیون و ۲۰۰تومان هزینه می‌کند. به عبارت دیگر اگر دانشگاه سال جدید تحصیلی را نیز با این شهریه پیش برد، دانشجویان علوم پزشکی سالانه‌ تنها ۲۱ درصد از هزینه‌ تحصیل خود را به دانشگاه پرداخت کرده‌اند.

قرار بر این است تا پس از این مقطع دانشجویان محصل کارشناسی به جای ۱۸ میلیون تومان، ۴۰ میلیون تومان پرداخت کنند. در واقع باید گفت که قرار است تا دانشجویان کارشناسی، امسال با افزایش ۱۲۲درصدی یا بیش از دوبرابری شهریه مواجه شوند. اما اوضاع برای دانشجویان نوورود علوم پزشکی کمی سهمگین‌تر است چراکه این دانشجویان باید میزان سرانه تعیین شده از سمت سازمان برنامه‌وبودجه را تمام و کمال پرداخت کنند. در واقع این دانشجویان باید ترمی ۴۲ میلیون تومان (سالیانه ۸۵ میلیون و ۲۰۰) شهریه بپردازند. دانشجویان نوورود در پایان تحصیلی و با ثابت ماندن شهریه، ۳۴۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به دانشگاه پرداخت کرده‌اند.

بخش دیگری که شهریه دانشجویان دچار تغییر شده، دانشجویان انتقالی از خارج کشور است. این دانشجویان به دو دسته ورودی قبل از ۲۰۱۹ و ورودی بعد از ۲۰۱۹ تقسیم می‌شوند. دانشجویان مقطع کارشناسی انتقالی قبل از ۲۰۱۹، برای کارشناسی مبلغ ۶۰ میلیون تومان و دانشجویان کارشناسی انتقالی بعد از سال ۲۰۱۹، باید مبلغ ۸۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برای شهریه پرداخت کنند.

البته قطعا بهتر بود تا این آیین‌نامه پیش از انتخاب رشته کنکور منتشر می‌شد تا داوطلبان با دید بازتری انتخاب‌رشته کنند چراکه بسیاری براساس افزایش ۲۰ درصدی شهریه انتخاب رشته کرده‌اند و حالا با تصویب احتمالی این آیین‌نامه از انتخاب خود پشیمان شوند.

سرانه سالانه دانشجویان دکتری تخصصی، الان سالی ۳۵ میلیون تومان است؛ اما سرانه تعیین‌شده از سمت سازمان برنامه‌وبودجه، سالی ۲۸۴ میلیون تومان تعیین شده و درواقع دانشجویان دکتری تخصصی تنها ۱۲ درصد از میزان هزینه دانشگاه را سالانه به دانشگاه می‌دهند. این دانشجویان در چهار سال تحصیلی خود تقریبا مبلغی معادل یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان برای دانشجویان هزینه خواهند داشت که درصورت ادامه دادن این روند تنها ۱۴۰ میلیون(۱۲درصد) از آن به دانشگاه بازمی‌گردد. مبلغ شهریه دانشجویان دکتری تخصصی محصل به ۸۵ میلیون تومان در سال رسیده است و دانشجویان نوورود باید ۲۸۴ میلیون تومان در سال برای تحصیل در دانشگاه پرداخت کنند. همچنین دانشجویان انتقالی از خارج کشور قبل از ۲۰۱۹، در رشته‌های دکتری تخصصی یا PHD، سالانه مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان شهریه باید پرداخت کنند که این عدد برای دانشجویان ورودی بعد از ۲۰۱۹ به سالی ۲۸۴ میلیون تومان می‌رسد.

فرهیختگان