روایت وزیر اقتصاد از پشت پرده ریزش بورس

باشگاه خبرنگاران: فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصاد و دارایی در نشستی صمیمی با اصحاب رسانه اظهار کرد: اواخر سال ۹۸ درست زمانی که مشخص شد میزان تقاضا به سمت بازار سرمایه افزایش یافته در شورای عالی بورس نکته‌ای مطرح شد تا بنگا‌ه‌هایی که تعهد خود را نسبت به شناوری عمل نکردند، تنبیه شوند، بعضی از اعضا معتقد بودند که این امر لازم است صورت گیرد، برخی از افراد هم خلاف این اظهار نظر را معتقد بود و می‌گفتند نباید چنین بحثی رخ دهد که سر همین موضوع هم با آقای شاپور محمدی رئیس اسبق سازمان بورس کمی بحث شد که در نهایت جمع بندی آن جلسه این شد که فعلا تنبیه شرکت‌ها به تعویق بیافتد.

دژپسند گفت: در هیئت سازمان بورس تصمیم بر آن شده بود تا برای جلوگیری از شدت رشد شاخص کمی دامنه نوسان را محدود کنند، اما از آنجایی که بنده با برخی از اعضای شورای عالی بورس مشورت کردم، دیدم اینکه بخواهیم دامنه را به منفی و یا مثبت ۲ تغییر دهیم به صلاح بازار سرمایه نیست.

او بیان کرد: ذات بورس نقد شوندگی بالا است، اگر دامنه منفی یا مثبت ۲ می‌شد دیگر نقدینگی باقی نمی‌ماند، اما بنده به سبب در نظر داشتن برخی ابعاد رای خود را منوط به جمع بندی شورای عالی بورس کردم.

وزیر اقتصاد گفت: از اوایل خرداد سال گذشته شیب شاخص تند شد، در حالی که یکی از دلایل اصلی افزایش تقاضا بحث کاهش نرخ بهره بین بانکی بوده است.

او بیان کرد: طی چند روز گذشته نمودار روند نرخ بهره بین بانکی با نمودار خروج نقدینگی از بورس منتشر شد که نشان می‌داد وقتی که نرخ سود بین بانکی یک دفعه از ۸ درصد یا ۱۰ درصد به ۱۸ می‌رسد سرمایه‌ها از بازار سرمایه به خاطر دلایل مشخص به سمت بانک‌ها روانه می‌شود.

این مقام مسئول بیان کرد: ما برای هدایت و کنترل بازار آمدیم از دولت، مجلس و شورای هماهنگی اقتصاد مصوبه‌ای را گرفتیم، اما بعدش شاهد بودیم که نرخ بهره بین بانکی به شدت افزایش یافت.

وزیر اقتصاد گفت: بنده ضمن اینکه معتقدم بازار سرمایه بهترین محل برای حفظ ارزش سرمایه‌ها است، اما تاکید داشتم و مراقبت می‌کردم که تقاضای کاذب ایجاد نشود، عده‌ای می‌گفتند که شما چرا اصرار دارید که بازار سرمایه بهترین محل برای نقدینگی است؛ چندین بار گفته‌ام باز هم می‌گویم به سبب آنکه بورس یک منبع کاملا مناسب برای تامین مالی به منظور ارتقا سطح تولید کشور است.

دژپسند بیان کرد: در بازار سرمایه اعم از سهام یا بدهی یک فضایی برای تامین مالی فراهم می‌شود به طور مثال ما سال گذشته از طریق بازار بدهی با انتشار اوراق به تامین مالی پرداختیم.

او گفت: ما سال گذشته برای آنکه بتوانیم افزایش سرمایه را در بازار سرمایه تقویت کنیم، رفتیم قانونی را تصویب کردیم که آن بخش را از مالیات معاف کنیم.

وزیر اقتصاد گفت: ما مصوبه‌ای را تصویب کردیم تا شرکت‌ها و بنگاه‌ها‌ی دولتی، سهام شناور را تا سقف ۲۵ درصد افزایش دهند.

به گفته این مقام مسئول، عده‌ای می‌گفتند دولت به درستی عرضه سهام را انجام داده در حالی که دولت تمام عرضه‌های خود را در چهارماه نخست سال انجام داد، پالایش یکم هم به سبب بحث افزایش تقاضا در اوایل شهریور رخ داد.

وزیر اقتصاد گفت: بنده پیگیر بودم که تمام عرضه‌ها به سبب شفافیت باید در بازار سرمایه رخ دهد، به همین خاطر آمدیم و تبلیغ کردیم که تقاضا‌ها برای خرید این سهام افزایش یابد.

وزیر اقتصاد گفت: در زمانی که شاخص بورس رشد کرد، شاهد بودیم عده‌ای آمدند و گفتند که چنین وضعی سبب افزایش تورم خواهد در حالی که از تاریخ ۱۹ مرداد سال ۹۹ که ریزش شاخص شروع شد، نرخ ارز رشد کرد.

او بیان کرد: بنده مخالفم که اعضای شورای عالی بورس نامه نگاری کنند، اگر فردی صحبتی دارد باید مستقیم بیاید و بحث خود را مطرح کند.

چرا یک درصد از منابع صندوق توسعه دیر به بازار سرمایه رسید؟

او بیان کرد: یک عده آمدند و سبب آشفتن اذهان سهامداران شدند به نحوی که گفتند بازار سرمایه در حال ریزش است.

وزیر اقتصاد گفت: شما که می‌گویید بازار سرمایه در سال ۹۹ عملکرد خوبی نداشته، چرا فقط شاخص را نگاه می‌کنید علت آنکه به مجموع عملکرد بازار توجهی ندارید چیست؟ شاخص کل از ابتدای فروردین ۹۹ تا آخر اسفند ۹۹ حدود ۱۵۵ درصد رشد داشته است.

او بیان کرد: وقتی دل سهامدار خرد و حقیقی خالی شد مجبور شد که نقدینگی خود را از بازار سرمایه خارج کند، اینجا لازم بود که اقداماتی را انجام دهیم تا اعتماد بازگردد.

وزیر اقتصاد گفت: وقتی تقاضا زیاد بود تمهیدات لازم را برای پوشش عرضه گرفتیم، وقتی از اواسط مرداد ماه شاهد ریزش بودیم به دنبال مصوباتی رفتیم تا کمک کنیم که از جمله آن دریافت یک درصد از صندوق توسعه ملی بود.

او بیان کرد: در این خصوص بانک مرکزی موافقت نکرد که منابع یک درصد تبدیل به ریال شود و شاهد عدم واریز این یک درصد به صندوق تثبیت بازار سرمایه بودیم، اما طی رایزنی که با خود مسئولان صندوق توسعه ملی داشتیم، توانستیم هزار میلیارد تومان به صندوق تثبیت واریز کنیم.

دژپسند گفت: ما تنها به این مصوبه اتکا نکردیم بلکه مصوبات دیگری را هم گرفتیم به گونه‌ای که شرکت‌ها بیایند اوراق خزانه بخرند و اوراق تبعی اختیار منتشر کنند.

او بیان کرد: تعداد شرکت‌هایی که در سال ۹۹ بازار گردان داشتند از ۱۷۵ به ۵۳۰ شرکت رسید.

دعوای پالایش یکم به گردن سازمان خصوصی سازی و پالایش و پخش افتاد

وزیر اقتصاد گفت: تورم در ایران عمدتا ناشی از فشار اقتصادی است وقتی نرخ دلار می آید ناگهان جهش پیدا می کند در حالی که ما ۸۵ درصد از واردات و کالاهای صنعتیمان به صورت مواد اولیه و واسطه ای است اینها باید با چندین برابر افزایش در بازار به فروش می رسیدند.

وزیر اقتصاد گفت: زمانی که من می گفتم شرکت های بورسی وضعیت بهتری دارند کسی قبول نمی کرد چرا که سود آوری بیشتر شرکت ها بر اساس قیمت دلار بود.

او بیان کرد: ما در شورای عالی بورس یک قانونی را تصویب کردیم مبنی بر اینکه سازمان بورس مکلف است، حدود ۸۰ درصد از کارمزد خود را به صندوق تثبیت بدهد، همین به تنهایی به ۲ هزار میلیارد تومان رسید ، اینکه می آیند یک عده می گویند که سازمان بورس کاری انجام نداده است کذب است.

دژپسند گفت: شاخصی که رسیده بود زیر یک میلیون دویست دوباره با رشد مواجه شد و به یک میلیون و پانصد رسید، وقتی شاخص به این بازه رسید بازهم عده ای هول شدند و گفتند ای سهامداران کجایی که اسلام در خطر افتاد، به گونه ای که شروع کردند به تحقیق و تفحص و غیره و باز هم لطمه به بدنه زدند.

وزیر اقتصاد گفت: شاخص بورس تحت تاثیر چند متغییر است به گونه ای که می توان به واکنش نشان دادن آن به متغیرهایی مثل قیمت گذاری دستوری و غیره اشاره کرد.

او بیان کرد: شاید یک مسئله ای مثل قیمت گذاری دستوری فولاد رخ ندهد اما تاثیر خود را می گذارد یا بحثی که در مرداد ماه در خصوص پالایش یکم رخ داد، عده ای می خواستند این بحث را بر گردن وزارت اقتصاد و وزارت نفت بیاندازند در حالی که این گونه نبود بلکه ریشه این مسئله به عدم هماهنگی به نحوه تشکیل صندوق بین سازمان خصوصی و شرکت پالایش و پخش بازمی گردد.

وزیر اقتصاد گفت: بحث بازار را ما کاملا تا اسفند سال ۹۸ مراقب بودیم اما تاکید داشتیم، که نباید درگیر بازی های سیاسی شود.

دژپسند گفت: سوال این است که آیا ما در بازار سرمایه یک بازار ایده آل داریم یا خیر؟ که جواب بله است به سبب آنکه اگر تا قبل یک هفته طول می کشید تا کد بورسی صادر شود اما اکنون یک روزه این اتفاق رخ می دهد.

او بیان کرد: ما هسته معاملاتمان مشکل داشت شما که بهتر می دانید که نمی شود بایک اشاره مشکل هسته را رفع کرد باید از یک جا وارد می کردیم که امکانش نبود به همین خاطر شرکت داخلی این کار را برایمان انجام داد.

دژپسند گفت: یک تصمیمی را در شورای عالی بورس گرفتیم مبنی بر آنکه اگر کسی قصد دارد کد بورسی داشته باشد باید آموزش یک ماه ببیند اما این امر به سبب مخالفت ها محقق نشد.

او بیان کرد: آقای شاپور محمدی به اصرار آمد پیش من گفت من دیگر نمی خواهم در عرصه ریاست باشم و استعفا خود را امضا کرد، به سبب اختلافی هم که با اعضای شورای عالی بورس پیدا کرده بودند اعضا نیز گفتند اگر آقای محمدی بیاید ما نمی آییم.

این عضو کابینه دوازدهم تاکید کرد: آقای شاپور محمدی رفت، آقای قالیباف اصل که از بدنه بازار بودند آمدند اما او نیز به سبب فشار هایی که به ایشان وارد شد استعفای خود را نوشتند.

وزیر اقتصاد گفت: همان کسانی که نسبت به تغییر دامنه نوسان از متقارن به نامتقارن مخالف بودند شاهد بودیم که وقتی در شورای عالی بورس مطرح شد رای آورد.

او بیان کرد: در اجرا نیز دیدیم به دلایلی چندان دوام نیاورد و برداشته شد.

دژپسند گفت: اگر برگردم به خرداد سال گذشته مصوباتی را که گرفتم اجرا خواهم کرد ، به سبب آنکه بنده مصوباتی را گرفتم که به شدت سبب افزایش سرمایه، عرضه اولیه، شناوری و غیره می شد.

او بیان کرد: چندین بار به عرضه های اولیه، افزایش سرمایه و افزایش شناوری اشاره کرده ام سال های گذشته برای آنکه عرضه اولیه بیاید در بورس ۶ تا ۹ ماه طول می کشید اما اکنون کمتر از یک ماه به طول می انجامد اکنون بیش از ۴۰ بنگاه عرضه اولیه دارند اینکه می گویید چرا اقدامی در این رابطه نکردید به سبب عدم تعادل در بازار بود.

وزیر اقتصاد گفت: اینکه ما نتوانستیم عرضه اولیه داشته باشیم به سبب اشخاصی بود که ته دل سهامداران را خالی کردند و سبب شدند تا سرمایه از بازار خارج شود و گرنه ما آماده بودیم.

او بیان کرد: ما مصوبه را آخر خرداد گرفتیم، زمانی مجلس این مصوبه را به طور کامل تایید کرد که ما در مرداد با ریزش مواجه شده بودیم، دوران ریزش دیگر من نمی خواستم اقدامی را انجام دهم ، اما ما سعی کردیم نیازمندی های ممانعت طبیعی از ریزش را فراهم کنیم.

دژپسند گفت: ما برای آنکه ریزش ها ادامه دار نباشد لازم بود که یک سری اقداماتی را انجام دهیم یک دامنه نوسان را کم تر می کردیم یا عرضه را افزایش می دادیم.

او بیان کرد: برای افزایش زمینه عرضه اقداماتی را انجام می دادیم ما یک سری مصوباتی را گرفتیم به گونه ای که وزیر صمت گفت به من که ما چند شرکت داریم که آماده عرضه است.

دژپسند گفت: رئیس جمهور گفته بازار سرمایه محل سرمایه است که ماهیت صحبت ایشان غلط نبود.