تاکتیک اصلی جریان اصلاحات درباره دولت رئیسی

گروه سیاسی فردا؛ اصلاح طلبان انتخابات ریاست جمهوری را باختند این باخت برای آنها هزینه سنگینی داشت؛ به طوری که هنوز نتیجه قطعی انتخابات اعلام نشده بود که دو طیف برجسته این جریان مقابل هم مواضع تندی را اتخاذ کردند. طیف کارگزاران و گروه های همسو با این تیپ فکری معتقد بودند عدم شفافیت و اتخاذ مواضع انفعالی تصمیم گیران جریان اصلاحات عاملی شد که مردم به نامزد مورد حمایت اصلاح طلبان اعتماد نکنند و آن طور که باید پای صندوق رأی نیایند.

نمونه این دیدگاه را می توان در اظهارات محمد عطریانفر عضو ارشد حزب کارگزاران یافت که گفت «در جبهه اصلاحات ۴-۳ حزب کلیدی داریم که یکی دو احزاب کلیدی از همتی حمایت کردند و باقی حمایت نکردند. به نظر من، این بی توجهی و کم لطفی که از ناحیه برخی دوستان در احزاب ذیل اصلاح طلب در حق آقای همتی صورت گرفت، ناشی از این بود تصور می کردند اگر مشارکت کنند می بازند پس نباید مشارکت کنند.برخی از دوستان دوست دارند روی اسب برنده شرط ببندند و زمانی در انتخابات مشارکت می‌کنند که پیروزی خود را قطعی بدانند که این نگاه باطلی است. این نگاه سیاست ورزی مسئولانه نیست و نوعی منفعت طلبانه است.»

البته طیف منتقد رفتارهای کارگزاران نیز سکوت نکرد و رفتارهای این حزب را عامل بی اعتبار شدن جریان اصلاحات نزد مردم در سال های اخیر اعلام کرد. این تیپ فکری حتی معتقد است که وقت آن رسیده که حساب اصلاحات از کارگزاران و گروه های همسو با آن جدا شود. علی صوفی با تأیید این دیدگاه به خبرنگار «فردا» گفت «عده ای به ثمن بخس اصلاح طلبی را هزینه کردند و هیچ ابایی هم از تبعات آن نداشتند، حالا باید اصلاح طلبان تکلیف خودشان را با این بخش روشن کنند. به ویژه آنکه دیگر قدرت دست این طیف نیست. این طیف همواره دنبال کسب قدرت به هر قیمتی است، از این به بعد کسر قابل توجهی از آنها از اصلاح طلبی فاصله خواهند گرفت و از جریان اصلاحات خارج خواهند شد. این خروج به نفع جریان اصلاح طلبی است چون اصلاح طلبی می تواند هویت خودش را دوباره احراز کند و می تواند حرکت خالصانه خودش را ادامه دهد.»

اما هرچه زمان گذشت به نظر مواضع احساسی جای خودش را به مواضع منطقی داد. دیگر از رویارویی های کلامی دو طیف یادشده مقابل یکدیگر در رسانه ها خبری نبود، به جایش تلاش برای مثبت اندیشی و روحیه دادن به یکدیگر فضای غالب موضع گیری ها را به خود اختصاص می داد.

 در این میان آنچه جای تعجب و تأمل دارد، سکوت معنی دار اصلاح طلبان درباره دولت آینده است. به طوری که حتی برخی از چهره های اصلاح طلب بیان کردند که منتقدان دولت سیدابراهیم رئیسی بیشتر خود اصولگرایان هستند، نه اصلاح طلبان. محمدرضا خباز عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی گفت «اصلاح طلبان بعد از انتخابات ریاست جمهوری درصدد پوست اندازی و بازنگری در مجموعه خود و نیروهای شان خواهند بود و به این فکر خواهند بود که بیشتر وقت شان را روی آموزش و کارهای فرهنگی برای مجموعه نیروهای اصلاح طلب صرف کنند بنابراین به نظر می رسد بیشترین منتقدین دولت آینده از درون مجموعه اصولگرایان باشند تا از جریان رقیب، هرچند ما هم نظرات مان را می گوییم.»

کارشناسان و تحلیلگران مسائل سیاسی این رویکرد اصلاح طلبان را به نوعی رفتن به لاک دفاعی ارزیابی می کنند تا در زمان مناسب موتور نقد و نقادی‌شان را هدفمند و موثر روشن کنند؛ با این نیت که ضمن احیای سرمایه اجتماعی شان، قطب مقابل دولت رئیسی تعریف شوند و دوباره پس از مدتی با دست پر به صحنه انتخابات برگردند.البته برای این منظور تاکتیکی را طراحی کردند و نمی خواهند بی گدار به آب بزنند.

بیژن مقدم در گفتگو با خبرنگار «فردا» درباره نگاه اصلاح طلبان به دولت سیدابراهیم رئیسی گفت: رویکرد اصلاح طلبان منتقدانه خواهد بود، اگر هم الان ادبیات نرمی را به کار می برند. قطعا در آینده در این مسیر نخواهند ماند. بخشی از رویکرد نقادی جریان اصلاحات به عملکرد دولت آقای رئیسی بر می گردد. به عبارت دیگر عملکرد دولت آقای رئیسی خیلی تعیین‌کننده خواهد بود که چه مقدار به اصلاح طلبان برای حمله و نقد فرصت بدهد».

با درنظر گرفتن جمیع جهات این نتیجه حاصل می شود که گرچه اصلاح طلبان امروز از خود رویکرد تعاملی و همکاری نسبت به دولت سیدابراهیم رئیسی نشان می دهند اما گذر زمان اکت و فعالیت سیاسی آنها را به مسیر دیگری می برد. به نظر می رسد اصلاح طلبان می خواهند دوره سخت سیاست ورزی را با تدبیر و نقادی هوشمندانه پشت سر بگذارند تا هم هزینه های کمتری به لحاظ سیاسی بپردازند و هم منافع و اعتبار بیشتری را نصیب خود سازند. تاکتیک اصلی اصلاح طلبان نیز آن است که در هر موضوعی اول منتظر بمانند صدای نقادی از درون مجموعه اصولگرایی درآید و سپس آنها وارد شوند. اینکه این تاکتیک اصلاح طلبان چقدر موثر خواهد بود و آیا می تواند آورده ای را برای آنها به ارمغان بیاورد، موضوعی است که گذر زمان مشخص خواهد کرد.